Çeneden ses gelmesi, ve dişleri gıcırdatma stresli şehir hayatıyla birlikte artık bir çok kişinin hayatlarının bir döneminde yaşadığı bir sorun haline gelmiştir.
Çene eklemi, vücudumuzdaki eklemler içerisinde 3 yönde hareket edebilen tek eklem olması nedeniyle çok önem arzetmektedir. Çene eklemi içerisindeki dokuların bir sebeple bozulması, eklem içerisinde düzensizliklere sebep olur ve böylece şikayetler başlar.

Eklem Şikayetlerinin Sebepleri
-Modern çağdaki en önemli sebeplerden biri strestir. Büyük şehirde yaşayıp eklem şikayeti çekmeyen yok gibidir. Strese bağlı diş sıkma ve diş gıcırdatma çene eklemi ve kasları üzerinde aşırı baskıya sebep olup şikayetleri ortaya çıkartır.
-Strese bağlı olmayan diş sıkma ve diş gıcırdatma. Altında çoğunlukla psikolojik bir sebep yatar. Örneğin küçük kardeşini kıskanan bir çocuk gece uyurken dişlerini sıkabilir ve gıcırdatabilir. Yoğun sınav döneminde stres altında çalışan öğrencilerde de diş sıkma çokça görülür.
-Kaza veya yaralanma sonucu eklem bölgesine gelen travmalar.
-Gelişim bozuklukları ve bazı hastalıklar.
-Diş dizisindeki düzensizlikler. Örneğin yüksek yapılmış dolgular ve porselenler, aşırı diş eksikliği v.b.
-Sürekli olarak tek taraflı çiğneme eklem ve kasların bir tarafta aşırı çalışıp diğer tarafta çalışmamasına sebep olacağı için eklem rahatsızlığına davetiye çıkarır.

Çenemden ses geliyor
Çene eklemi şikayeti olan hastaları diş hekimine getiren en büyük sebep çeneden ses gelmesidir. Yemek yerken çeneden ses gelmesi, konuşurken, esnerken, açma kapama gerektiren çene eklemi fonksiyonları sırasında duyulan bir çıtırdama sesi hastaların şikayeti olur.
Kişilerin şikayeti ise en çok yemek yerken ses gelmesi etrafında toplanır. Çünkü özellikle yemek yerken çenenin fonksiyonel hareketleri yapılmış olur ve böylece sesler farkedilir hale gelir.
Klik sesi, eklem içerisindeki bozukluktan kaynaklanır. Açma kapama sırasında, yemek yerken, esnerken çene eklemi yerinden çıkarken yada yerine oturmaya çalışırken klik sesi duyulur.
Çene ekleminden ses gelmesi genellikle beraberinde başka şikayetlerle seyreder. Açıp kapatmada ağrı, çenede yorgunluk hissi, sabahları yanak bölgesinde ağrı ve çene açmada zorluk gibi şikayetler çene eklemi rahatsızlıklarında sıkça görülür.

Eklem Rahatsızlığı Nasıl Anlaşılır ?
Aşağıdaki durumlarda bir çene eklemi rahatsızlığından şüphelenerek diş hekimine başvurmak gerekir.
* Eklem ve Kaslarda Ağrı: Çeneyi açıp kapatırken kulak hizasında ve/veya yanak bölgesinde ağrı. Bu ağrı daha çok bir ağırlık şeklinde hissedilir.
Bir de çenenin açıp kapatılırken hissedilen daha keskin tarzda bir ağrısı vardır. Örneğin yemek yerken duyulan sese bir de ağrı eşlik eder. Keskin olan ağrı daha çok ileri durumlarda görülür.
* Kaslarda Yorgunluk Hissi: Özellikle sabahları yanaklarda yorgunluk hissi, kulak hizasından yanaklara doğru masaj ve bastırma isteği.
* Çene Ekleminden Ses Gelmesi: Açıp kapatma hareketleri sırasında çıtırtı, gıcırdama veya klik sesleri duyulması. Yemek yerken çeneden ses gelmesi, esnerken aniden “tak” diye bir ses duyulması.
* Çenenin Kilitlenmesi veya Zorlanması: Çenenin kapanmaması, açılmaması veya olduğu pozisyonda kilitlenmesi. Çenenin belli bir oranda açılıp daha fazla açılmaması ve/veya belli düzeyde kapanıp daha fazla kapanmaması.
* Çenenin Bir Tarafa Kayması: Ağız açma sırasında bir taraftaki eklemin düzgün çalışmaması sonucu çenede açılıp kapanırken kayma görülür. Buna deviasyon denir.
* Kulak Şikayetleri: Kulakta ağrı, tıkanma hissi, çınlama, rahatsızlık.. Çene eklemi şikayeti olan hastalar genellikle önce K.B.B ye giderler çünkü çene eklemi neredeyse kulağın içindedir ve öyle hissedilir. K.B.B muayenesinde sorun çıkmayan hastalar diş hekimine yönlendirilirler.
* Boyun Ağrıları: Çene kaslarının boyun kaslarıyla olan bağlantıları sebebiyle bu bölgede oluşacak rahatsızlıklar çoğunlukla boyun ağrılarını da tetiklerler.

Çene Ekleminin Tedavisi
Çene eklemi problemlerine sebep olan bir çok faktör vardır. Stres, diş dizisi bozuklukları, yanlış yapılmış dolgu ve porselen restorasyonları, travma gibi faktörler eklem şikayetlerini ortaya çıkarabilir. Tedavi için öncelikle bu faktörleri tek tek gözden geçirmek gerekir.
Hafif şikayetlerle seyreden eklem rahatsızlıkları ilaç desteği ve egzersizlerle düzeltilebilmektedir.
Diş dizisindeki bozukluklara bağlı şikayetler sorunlu bölgenin tedavisiyle basitçe çözülebilir.
Her iki taraftaki çene eklemi arasındaki dengesizlik de eklem şikayetine yol açar. Örneğin bir tarafta yüksek yapılmış bir dolgu yada porselen kaplama varsa, çene kapatılırken tek tarafta daha fazla basınç olacak ve dolayısıyla eklem şikayetleri baş gösterecektir.
Eğer bir dolgu,porselen v.s. bu düzensizliğe yol açıyorsa, ağız içinde yapılacak düzenlemeler eklem şikayetlerinin geçmesini sağlayabilir.
Strese bağlı diş sıkma günümüzde eklem şikayetlerini doğuran en büyük etkenlerdendir.
Çene eklemi tedavilerinde başarıya ulaşamamanın en büyük sebebi de zaten stresi ortadan kaldıramıyor olmaktır.

Egzersizler ve Fizik Tedavi
Özellikle ilerlememiş durumlarda, örneğin yemek yerken çenesinde ses duyup hemen diş hekimine gelmiş bir hastada çoğunlukla egzersizler işi çözmede başarılı olurlar.
Çene eklemi rahatsızlıkları için verilen egzersizler kişinin kendisi tarafından yapabileceği gibi bir fizyoterapist yardımıyla da uygulanabilir.
Egzersizlerin amacı daha çok kasları gevşetmek ve güçlendirmektir.
Egzersizlerin başarılı olmasının tek şartı doğru ve düzenli bir şekilde yapılmasıdır.

Splint Uygulaması
Hastanın şikayetleri ilaç, egzersiz v.s. ile geçmeyecek durumdaysa, çene eklemi tedavisi için “splint” uygulaması yapılır.
Splint, alt yada üst çeneden birindeki dişlerin üzerine oturtulan ve hasta tarafından takılıp çıkartılabilen, ince şeffaf bir plaktır. Alınan ölçüye göre dışarıda hazırlanır ve hastaya nasıl kullanması gerektiği anlatılarak teslim edilir.
Splintin tedavi mekanizması çeneyi ideal pozisyonda kapanmaya zorlaması, çiğneme kaslarını rahatlatması ve psikolojik alışma şeklide çalışır.
Çeneden ses gelmesi şikayetiyle ortaya çıkan çene eklemi rahatsızlıkları bazen kişinin kendi kendine yapabileceği şeylerle geçebilmektedir. Bunlar basitçe travmadan kaçınmak, kas gevşeticiler, sıcak uygulama ve egzersiz uygulamalarıdır.
* Travmadan Kaçınmak ; kabuklu kuruyemişleri ön dişlerle kırmak (ay çekirdeği, fıstık, fındık v.b.) çene eklemine ani ve yoğun bir kuvvet uygulayıp bir travma etkisi yaratabilir. Eğer böyle bir alışkanlığınız varsa çene eklemi rahatsızlığına sebebi olabilir.
Ön dişlerle ısırma hareketi de çeneye aşırı yük bindirir. Örneğin elma, ayva, havuç gibi besinler ısırılmadan mümkünse küçük lokmalar halinde yenmelidir.
Esnerken ağız çok açılmamalı mümkünse elle desteklenmelidir.
* Kas Gevşeticiler; kas spazmlarına bağlı şikayetlerde kas gevşetici ilaçlar kullanmak, bölgedeki kasları bir nebze rahatlatacağı için iyi gelebilir.
* Sıcak Uygulama; çene ile ilgili şikayetlerde sıcak uygulaması kasları gevşetici etki yapması açısından ilaçlarla birlikte tavsiye edilmektedir.
* İki Taraflı Çiğneme; çene eklemleri arasındaki yük dağılımını eşitleyeceği için rahatlama sağlar.
* Düzenli Bir Uyku; stresi azaltıp, çiğneme kasları üzerinde gevşetici etki yapacağı için çene eklemi şikayetlerini azaltır.