Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) İnşaat Mühendisleri Odası Genel Merkezi tarafından düzenlenen Afet Hazırlık ve Müdahale Kurulu etkinlikleri 41. dönem çalışma programı kapsamındaki hizmet içi eğitimlerin birinci programı 3 Ekim Cumartesi ve 4 Ekim Pazar günü Angelacoma Otel’de gerçekleştirildi.
Cumartesi günü saat 14.00 başlayan ve iki gün süren programa, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) İnşaat Mühendisleri Odası Genel Merkezi ikinci Başkanı Alaettin Duran, Aydın, Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Denizli, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Muğla, Manisa, Uşak, Sakarya ve Tekirdağ Şubelerinin Afet Hazırlık ve Müdahale Komisyonu üyeleri, taşıyıcı sistem tasarımı ile Geoteknik alanında deneyimli mühendisler ve bölge şube temsilcilikleri ile İnegöl Temsilcilik Başkanı Turgay Yel katıldı. Diğer şubelerin etkinlik alanlarına yönelik ikinci örgüt içi eğitimin ise 24 Ekim 2009 tarihinde Ankara'da gerçekleştirileceği bildirildi.
Programın açış konuşmasını yapan TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Genel Merkezi ikinci Başkanı Alaettin Duran, “Günümüzde afet sözcüğü yalnızca depremi çağrıştırmaktadır. Oysa aynı oranlarda olmasa bile sel, heyelan, yangın, fırtına gibi doğa olayları önemli ölçüde can ve mal kaybına yol açmakta, depremler karşısında çaresizliğin bir benzeri de su taşkınlarında kendisini göstermektedir. Eylül ayında İstanbul'un çeşitli bölgelerinde yaşadığımız büyük sel felaketleri de bunun bir örneğini teşkil etmektedir. Sonuç olarak afet ve afetlere karşı hazırlık, bütün bir hayatın yeniden düzenlenmesini zorunlu kılmaktadır. Depreme karşı konutlarımız, köprülerimiz, barajlarımızı güvenli hale getirmekle yükümlüysek, su taşkınlarına karşı da kentsel altyapıya, planlı kentleşmeye, yeşil alanların oluşmasına özen göstermeli, depremden heyelana kadar tüm sorunlarla ilgili yasal mevzuatta köklü değişiklikler yapılmasını hedef alarak önümüze koymalıyız” dedi.
Mesleğin ve meslek örgütünün en başta gelen görevinin her türlü yapının, insanın can ve mal güvenliğine zarar vermemek üzere tasarlanması ve yapılması olduğunun altını çizen Duran, bir yandan bunu gerçekleştirmeye çaba sarf edilirken, diğer yandan afet riskinin çok yüksek olduğu Türkiye’de Afetlere Hazırlık ve Müdahalede önemli bir görevin karşılarına çıktığını, geçmişte afetlere hazırlıksız yakalandığında, müdahale çerçevesinde yaşanılan sıkıntılar ve sonuçların gözden kaçmadığını, özellikle 1999 depremlerinin hemen ardından başlayarak günümüze kadar yaşanan süreç ve bunun toplumsal yaşama, ilişkilere ve örgüte yansımalarından çıkardıkları derslerin bir düzenleme ve örgütlenme yapılmasının gerekliliğini ortaya koyduğunu kaydederek, “İMO'nun 39. çalışma döneminde bir Afet ve Kaza Müdahale ve inceleme Kurulu oluşturulmuştur. Kurul kısa süren çalışmalarında bir yönetmelik taslağı hazırlamıştır. 40. çalışma döneminde de Kurul yeniden teşkil edilmiş ve kalıcı olarak çalışma yürütmesinin faydalı olacağı düşünülmüştür. Bu amaçla, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Afet Hazırlık ve Müdahale Kurulu'nu oluşturmuş, kurul çalışmaları ile Afete Hazırlık ve Müdahale (AHM) Yönergesi hazırlanarak Yönetim Kurulumuzun 12 Ocak 2007 tarih ve 568/h sayılı kararı ile yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Uygulama esasları olarak hazırlanan ikinci metin ise Yönergemizin eki olup İMO'nun, örgüt birimlerinin, AHMK'nun ve görevlendirilecek üyelerin Afetlere Hazırlık ve Müdahale kapsamında yapacakları çalışmalar ile verilecek hizmetlerde uyulacak esasları, kuralları, yetki ve sorumlulukları belirlemek üzere hazırlanmıştır” diye konuştu.
İMO Afet Hazırlık ve Müdahale Kurulunun, İnşaat Mühendisleri Odası'nın Genel Merkez, Şube ve Temsilcilik örgütleri ile afetlere hazırlıklı olmasını sağlamak, değişik afet ve kaza durumlarında yapılacak işleri tanımlamak, uygulama esaslarını ve kamuoyunu bilgilendirmede uyacağı ilkeleri belirleyen kuralları düzenlemek üzere çalışma yapmasının hedeflenmekte olduğunun altını çizen Duran, “İnşaat Mühendisleri Odası Genel Merkezi ve örgütü olaylara yalnızca afet düzeyinde yani yaşandığı zaman katılmakla yetinmeyecektir. Hazırlıklı olmanın gereklerini yerine getirecek, kaza düzeyindeki olaylara dahi inşaat mühendisliği açısından yaklaşacak, olaylardan inşaat mühendisliği mesleği açısından ders çıkararak üyeleri ve kamuoyu ile paylaşacaktır. Tüm İMO örgüt birimleri yaşanacak yıkıcı bir afet sonrasında örgütsel faaliyetlerin sürekliliğini yani aksamadan yerine getirilmesini sağlamak için gerekli önlemleri almak ve hazırlık yapmakla yükümlüdür” diye konuştu.
Yönergenin amacının, bir afet ya da kaza anında veya sonrasında İMO'nun örgütsel faaliyetlerinin sürekliliğini sağlamak, topluma ve kamuya hizmet verebilmek için gerekli düzenin oluşturulması ve bu düzenin işleyiş ilkelerinin belirlenmesi olduğunu ifade eden Duran, “Bu yönerge, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği inşaat Mühendisleri Odası ve bağlı birimlerinin ülkemizde yaşanabilecek olası bir afet veya kazaya yönelik örgütsel hazırlıklarını, afet yada kaza durumunda yapılması gerekenleri, araştırma, inceleme, raporlama, arşiv dokümantasyon ve yayın ilkelerini, afet hazırlık ve müdahale örgütlenmesinde yer alacak inşaat mühendislerinin tespiti ile eğitim esas ve usullerini kapsar. Bütün bir hayatı, hayatın kurallarını yeniden düzenlemek, meslek disiplinleri arasında işbirliğini zorunlu kılmaktadır. Afete karşı hazırlıklı olmak sadece inşaat mühendisliğinin ilgi alanı değildir. Doğal afetler inşaat mühendisliğinin mesleki bilgi ve birikimiyle çözülemeyecek oranda karmaşık ve çok yönlü bir sorundur. Teknik, yönetsel, hukuki, iktisadi özellikleri taşıyan süreç, bu konularda donanımlı meslek örgütleri arasında işbirliğini zorunlu kılmaktadır. Bu amaçla Türk Tabipler Birliği Olağan Dışı Durumlarda Sağlık Hizmetleri Kolu üyelerinin katılım ile ortak toplanı yapılmış ve işbirliği geliştirilmeye çalışılmaktadır. Doğal afetler konusunda kamu da yeni yapılanmaya gidilmektedir. 17 Haziran 2009 tarih ve 27261 sayılı Resmi Gazetede 5902 No'lu Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığın Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun yayınlanmıştır. Konu hakkındaki kamunun yapılanması ile ilgili olarak bugüne kadar somut olarak bir sonuç alınamamıştır. Yeni yapılan kamu tarafından gerçekleşmesidir. İlk beklentimiz doğal afetler sırasında İMO görevlilerinin tanınırlığının sağlanması ve teknik işbirliğinin gerçekleşmesidir” şeklinde konuştu.
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Genel Merkezi ikinci Başkanı Alaettin Duran’ın konuşmasının ardından sinevizyonlu bilgilendirme toplantısına geçildi. ’17 Ağustoslar Yaşanmasın’ adlı sinevizyon gösteriminin ardından, ‘Yönerge ve Uygulama Esasları’ konulu seminere verildi. İMO Afet Hazırlık ve Müdahale Kurulu Başkanı Haluk Mutlu Öztürk, “Afetler, insanlar ve ülkeler için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, normal yaşamı ve insan faaliyetlerini durdurarak veya kesintiye uğratarak toplulukları etkileyen doğa, teknoloji veya insan kökenli olaylardır. Bu bildiride afetlerde meslek örgütlerinin görev ve sorumlulukları konusunda kısa bir görüş sunduktan sonra özel olarak TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası’nın Afet Hazırlık ve Müdahale örgütlenmesi hakkında bilgi verilmesi amaçlanmaktadır. Afet konusunda ‘hangi meslek gruplarının görev ve sorumluluğu vardır?’ diye sorulduğunda, en doğru cevap ‘hangilerinin yok ki?’ şeklinde olacaktır sanırım. Mühendisler ve mimarlar olarak görevli ve sorumlu olduğumuz önde gelen alan, insanların başta barınma olmak üzere her türlü yapı ihtiyaçlarıdır. Konutlar, eğitim ve sağlık yapıları, yollar, köprüler, su yapıları, endüstri tesisleri saymakla bitmeyen türde yapı. Bu alanda bizlerin görev ve sorumluluğumuz bu yapıların, güvenilir, ekonomik, fonksiyonel, estetik, insan, doğa ve çevre dostu olmasını sağlamaktır. Bunu sağladığımız zaman aslında afet zararlarının en aza indirilmesi anlamında büyük yol almış da olacağız. Sağlanabilmesi için, daha yapılaşma kararlarının alınmasından başlanarak tüm tasarım ve yapım aşamalarının denetlenmesi gereklidir. Bu anlamda kamu kurum ve kuruluşlarının sorumlulukları ile her aşamada ilgili meslek kuruluşları ile işbirliği yapmalarının gereği ve önemini vurgulamak isterim. Aslında öncesine ilişkin yapılanlar bir yerde sonrasında yapılacaklara hazır olmak ve zararı en aza indirmek amacı ile yapılmaktadır ya da bunun böyle olduğu bilinmektedir. Bu yolda mensubu olduğum İMO’nun yanı sıra TMMOB bünyesindeki çabaları ve TTB’nin Olağandışı Durumlarda Sağlık Hizmetleri Kolu’nun çalışmalarını anmak gerekiyor. Biz inşaat mühendisleri olarak hekim dostlarımızdan kısa sürede afetin başka boyutlarını öğrendik ki bu bizlerin yapmak istediklerimiz konusunda ufkunu genişletmiştir. Aslında öncesine ilişkin yapılanlar bir yerde sonrasında yapılacaklara hazır olmak ve zararı en aza indirmek amacı ile yapılmaktadır yada bunun böyle olduğu bilinmektedir” dedi.
Afet sonrasının hukuk sürecini de anlatan Öztürk, “Dava süreçlerini, bilirkişilik rezaletini, aynı argümanlar ile birileri suçlanırken, birilerinin nasıl savunulduğunu, dava sonuçlarını ve zaman aşımı konusunu hepimiz bilmekteyiz. Bu anlamda TBB’nin nasıl bir çalışması bulunduğunu henüz bilememekle birlikte biz İMO olarak bilirkişilik konusunda üç yıldır eğitim, sınav ve belge uygulamasında oldukça önemli mesafe kaydettik. Bu konuda Yargıtay Başkanlığı’nın büyük desteğini belirtmeden geçemeyiz, kendileri ile güçlü bir işbirliği içinde bu eğitimleri gerçekleştiriyoruz” diye konuştu.
İMO Sakarya Şubesi Afet Hazırlık Ve Müdahale Komisyonu üyesi Sadi Şentürk, “Doğal Afetlerde Kamu Yapılanması ve Yeni Düzenlemeler ile Hasat Tespitleri’, İMO Afet Hazırlık Ve Müdahale Komisyonu Danışmanı Nejat Bayülke ise ‘Depreme Dayanıklı Yapı Tasarımı’ konulu seminer verdiler. Pazar günü devam eden toplantıda, İMO Afet Hazırlık Ve Müdahale Komisyonu Danışmanı Nejat Bayülke ‘Binanın Hasarını Açıklamak İçin Veri Toplama’, İMO İzmir Afet Hazırlık ve Müdahale Komisyonu üyesi Abdullah İncir ‘İMO Yerel Uygulama Çalışmaları’ konularında katılımcıları bilgilendirdiler.
