İnegöl’e bağlı kırsal mahallelerinin tanıtılması amacıyla mahallelerin tarihi, ekonomik ve sosyokültürel durumunun yer aldığı yazı dizimizin bugün ki durağı; İnegöl’ün meyve deposu Deydinler Mahallesi. 650 yıllık tarihe sahip olan Deydinler Mahallesinde, yaklaşık 13 bin dönümlük arazinin 70’i meyve üretimi yapılıyor. Yılda 10 milyon lira gelir elde edilen meyvelerin yüzde 25’i ise ihraç ediliyor.
TARİHİ VE COĞRAFİ YAPISI
Deydinler Köyü, İnegöl'ün güney doğusunda yer almaktadır. Şehir merkezine uzaklığı 7 kilometredir. Arazisinin büyük kısmı, ovadadır. Bir bölümü de Uludağ'ın kuzey yamaçlarında yer almaktadır. Bu nedenle, tahrir defterlerinde bu köy, Aşağı Diyadin ve Yukarı Diyadin/Subaşı diye ikiye ayrılmış görünmektedir. 1990 yılı genel nüfus sayımına göre toplam köy nüfusu, 834 kişidir. 2000 yılı genel nüfus sayımına göre ise 454'ü kadın ve 481'i erkek olmak üzere toplam köy nüfusu, 935 kişi olmuştur. Deydinler Köyü, İnegöl'ün güneydoğusunda ve tam kıble cihetinde yer almıştır. Yerli köylerdendir. Kuruluşu, çok eski yıllara dayanır. Domaniç, Mızal ve Ağıllıkava derbentlerini aşarak İnegöl'e gelen yürük yollarının birleştiği bir noktada kurulmuştur. Orta Köy ve Maden Köyü'nden gelen yörük yolları, Deydinler Köyü'nde kesişmektedir. "Deydin" kelimesi, Arapça bir kelimedir. Deydene kelimesinden alınmıştır. Ara-köy anlamına gelmektedir. Çünkü Domaniç'ten gelen yolcular, Ortaköy ve Maden köylerinden ayrıldıktan sonra İnegöl'e gelmeden evvel Deydin veya Diyadin adı verilen bu köyden geçmek mecburiyetindedirler. Yukarıda işaret edildiği üzere kuruluşta Deydinler Köyü, iki ayrı köy olarak konuşlandırılmıştır. Bunlardan biri, Aşağı Diyadin diğeri ise Yukarı Diyadin adını almıştır. Bir dönem için Yukarı Diyadin, isim değiştirerek Subaşı Köyü olmuştur. Tahrir defterlerindeki kayıtlara göre bu köyde hem padişaha ait haslar, hem de timar sahiplerine verilmiş dirlikler vardır. Hüdavendigâr Livası Tahrir Defterleri adlı eserin 81’nci sayfasında yer alan 116’ncı madde ile aynı kaynağın 88’nci sayfasında yer alan 134’ncü maddede gerekli tespit ve tesciller şöyle yapılmıştır. Deydinler Köyü'nün yıllık vergi gelirinden padişaha ait olan dirliklerin geliri, 1487 yılında 980 akça, 1520 yılında 1500 akça ve 1573 yılında ise 9.215 akçadır. Timar sahiplerinin yıllık vergi geliri, 1487 yılında 1.835 akça, 1520 yılanda 2.300 akçadır. 1573 yılında ise sadece Yukarı Diyadinler için Umar geliri gösterilmiştir, bu da 900 akçadır. Derbent ve geçitler ile bağlantısı olan bu köyde de Hamamlı, Şıbalı ve Aksu köylerinde görüldüğü üzere çevre şenlendirmesi yapılmış ve çam ağacı dikilerek bir çam korusu vücuda getirilmiştir. Ancak Deydinler Köyü'ndeki bu çam korusundan günümüze maalesef sadece bir kaç çam ağacı, intikal eylemiştir. İnegöl şehir merkezine çok yakın olduğu için Deydinler Köyü, günümüzde büyük kısmı ile mücavir alan içinde kalmıştır. Toprakları verimlidir ve her tür tarım ürünü yetiştirilebilmektedir.
650 YILLIK BİR KÖY
Mahallenin tarihi hakkında bilgi veren Deydinler Mahallesi eski Muhtarı Mesut Öksüzoğlu, “Köyümüz yaklaşık 650 yıllık bir köy. Osmanlı arşivlerinde Osmanlı’nın has mülkü olarak geçmekte. Köyümüz şuanki mevcut yerine Baltacılar diyorlar. Köyümüzün 2 kilometre güneydoğusunda Maden yolu üzerinde Subaşı köyü diye geçer. Tarih kitaplarında orası da Atmacacılar diye geçmekte. Orada heyelan olduktan sonra, orada yaşayanlarda şu anki mevcut köye gelmişlerdir. Köyün içinde o zamandan kalma 1 hamam, caminin minaresinin de yapım tarihi bilinmemekte. Hamam 2005 yılında Kanadalı öğrenciler tarafından restore edildi. Yaklaşık 5 yıl kullanıldıktan sonra kullanım dışı kaldı. 2007 yılında Kanalı öğrenciler tarafından köyün içinde park alanı oluşturuldu. Bu dostluk parkı oldu” dedi.
BÖLGENİN EN BÜYÜK MEYVE ÜRETEN KÖYÜ
Öksüzoğlu konuşmasını şöyle sürdürdü; “Köyümüzün geçim kaynağı tarımdır. Bölgenin en büyük meyve üreten köyüdür. Yaklaşık 13 bin dönümlük arazimiz var. Bu arazilerin yüzde 70’i meyve arazisidir, bunun yanında buğday ve çerezlik ay çekirdeğimiz bulunmakta.”
SOĞUK HAVA DEPOSU 10 KÖYE HİZMET EDİYOR
“Köyümüzde kalkınma kooperatifi bulunmakta. 2007 yılında kurduğumuz kalkınma kooperatifi kurulduktan sonra 3 bin ton kapasiteli soğuk hava deposu kuruldu. 10 köye hizmet etmekte.”
ÜRÜNLERİN YÜZDE 25’İ İHRAÇ EDİLİYOR
“Köyümüzde ihracat olmakta özellikle nektarın şeklinde santa maria armudu ihraç edilmekte. Özellikle Rusya ve Ukrayna’ya yoğun bir şekilde ihracat edilmekte. Ürettiğimiz ürünün yüzde 25’i ihracat olmakta. Yaklaşık 10 milyon TL civarında ihracat olmakta.”
DR. EMİN ACAR
“Dr. Emin Acar köyümüzün değerlerindendir. Milli Selamet Partisi’nden 2 dönem milletvekili yapmıştır. Milletvekilinden ayrıldıktan sonra doktorluk görevine dönmüştür. Rahmetli Necmettin Erbakan ile beraber çalışmış Devlet Planlamada uzun süre hizmet etmiş. Ülkemize bölgemize uzun süre hizmet etmiş bir büyüğümüzdür.”
