Gelgitler, denizlerin döngüsel hareketine neden olan ay ve güneşin yerçekimi etkisiyle yaratılır. Gelgit aralıklarından ve gelgit akıntılarından gelen gücü diğer yenilenebilir enerji türlerine göre kullanmanın güçlü yönlerinden biri, sürecin tamamen öngörülebilir olmasıdır. Gelgit enerjisi denizdeki dalga miktarının artması ile güçlenebilir ve daha verimli hale gelebilir.
Gelgit enerjisi için kullanılan iki ana teknoloji vardır.
Bunlardan ilki ve en iyi bilinenleri, yükselen suları bir tarafta hapseden ve daha sonra elektrik üretmek için dönen türbinler aracılığıyla diğer tarafa bırakan baraj benzeri yapılar aracılığıyla gücü kullanan gelgit menzili teknolojileridir.
Gelgit Enerjisini Kullanan Ülkeler
Pek çok Avrupa ülkesi şimdiden gelgit enerjisini kullanıyor. Fransa ve İngiltere önde gelen örnekler arasında yer alıyor. Bunlara ek olarak Kuzey Kore, Fransa, Çin, Rusya, Kuzey Kore, İspanya ve Amerika’da bu teknolojiyi kullanan ülkeler arasında yer alıyor. Türkiye ise coğrafi konumu nedeniyle iç denizlere sahip olduğu için ne yazık ki çok fazla gelgit yaşamıyor ve bu enerji üretim teknolojisinden faydalanamıyor.
İkinci gelgit enerjisi teknolojisi ise daha yeni ve gelgit akışı teknolojileri adı ile dünya çapında ticari bir ölçekte test edilmeye başlandı. Bu sistemde türbinleri döndürmek için hızlı akan akımları kullanılır. Gelgit akışı türbinleri birçok şekil ve boyutta olabilir ancak en yaygın tasarımlar temelde su altı rüzgar türbinleridir.
Gelgit Enerjisinin Avantajları ve Kullanım Alanları
1. Yenilenebilir
Gelgit Enerjisi yenilenebilir enerji kaynakları arasındadır. Bu enerji kaynağı, hem güneşten hem de aydan gelen yerçekimi alanlarının, dünyanın kendi ekseni etrafında dönüşüyle birleşmesinin bir sonucudur ve yüksek ve alçak gelgitler ile sonuçlanır.
Akarsu jeneratörlerinden, gelgit barajlarından veya daha yeni teknoloji, dinamik gelgit gücünden (DTP) bahsediyor olalım, gelgit enerjisinden güç üretiminin kaynağı olan potansiyel enerjideki bu farktır.
Peki, gelgit enerjisi neden yenilenebilir? Fosil yakıtlar veya nükleer rezervlerle karşılaştırıldığında, güneş ve aydan gelen yerçekimi alanları ve dünyanın kendi ekseni etrafındaki dönüşü yakın zamanda sona ermeyecek.
2. Çevreci
Gelgit enerjisi çevre dostu bir enerji kaynağıdır. Yenilenebilir enerji olmasının yanı sıra herhangi bir iklim gazı yaymaz ve fazla yer kaplamaz.
Bununla birlikte, gerçek gelgit santrallerinden ve bunların çevre üzerindeki etkilerinden şu anda çok az örnek bulunmaktadır. Bu nedenle, önemli bir görev, bunları incelemek ve değerlendirmektir.
3. Tahmin Edilebilir
Gelgit akıntıları oldukça öngörülebilir. İyi bilinen döngülerle birlikte yüksek ve alçak gelgit gelişir, bu da ekipmanın ne tür güçlere maruz kalacağını zaten bildiğimiz için sistemi doğru boyutlarda inşa etmeyi kolaylaştırır.
Bu nedenle, kullanılan türbinler (yani gel-git jeneratörleri) rüzgar türbinlerine çok benzese de, hem fiziksel boyut hem de kurulu kapasite tamamen başka sınırlamalara sahiptir.
4. Düşük Hızlarda Etkili
Su, havadan yaklaşık 1000 kat daha fazla yoğunluğa sahiptir, bu da düşük hızlarda elektrik üretmeyi mümkün kılar. Hesaplamalar, gücün 1m/s’de bile enerji üretilebileceğini göstermektedir.
5. Uzun Ömürlü
Gelgit santrallerinin uzun ömürlü olmadığına inanmak için hiçbir nedenimiz yok. Bu, nihayetinde bu santrallerin elektriklerini satabilecekleri maliyetleri düşürerek gelgit enerjisini maliyet açısından daha rekabetçi hale getiriyor. La Rance gelgit barajı elektrik santrali 1966’da açıldı ve hala büyük miktarlarda elektrik üretiyor.
Gelgit Enerjisinin Dezavantajları
1. Çevresel Etkiler
Daha önce de belirtildiği gibi, gelgit santrallerinin çevre üzerindeki etkileri henüz tam olarak belirlenememiştir. Gelgit barajları okyanus seviyelerindeki manipülasyona dayanır ve bu nedenle potansiyel olarak hidroelektrik barajlarınkine benzer çevresel etkilere sahiptir. Bu sorunlardan bazılarını çözecek teknolojik çözümler şu anda geliştirilmektedir.
2. Araziye Yakın
Gelgit santrallerinin karaya yakın inşa edilmesi gerekiyor. Bu aynı zamanda teknolojik çözümlerin çalışıldığı bir alandır. Umuyoruz ki birkaç yıl içinde denizin daha uzak noktalarında daha zayıf gelgit akıntılarından da faydalanabiliriz.
3. Pahalı
Gelgit enerjisinden elektrik üretme yöntemlerinin nispeten yeni teknolojiler olduğunun farkına varmak önemlidir. Gelgit gücünün daha iyi teknoloji ve daha büyük ölçeklerle 2020 yılı içerisinde ticari olarak karlı olacağı öngörülüyor.
