Turgutalp mahallesi, İnegöl'ün güneyinde ve Uludağ'ın kuzey cephesinde orta bölümde yer alır. Arazisi, çok engebelidir. İnegöl Ovası'na inen akarsular, kuzey-güney istikametinde derin vadiler oluşturmuştur. Bitki örtüsü ve akarsuları itibariyle yöre, çok zengindir. Geniş alanlar, orman ile kaplıdır. Başta kestane ve ceviz olmak üzere her çeşit meyve ağacı bulunmaktadır. Bu itibarla halkın geçim kaynağı, başta orman ürünleri olmak üzere, meyve ve sebzedir. Yakın çevresinde, Kayapınar/Gelene, Süle/ Suluköy, Fevziye, Elmaçayır ve Çiftlik/Mesariye mahalleleri yer alır. İnegöl'e uzaklığı, 15 kilometredir. Şehir merkezi ile bağlantısı, Cerrah Mahallesi üzerinden sağlanır. Turgutalp mahallesi, manav köylerdendir. Kuruluşu, Osmanlı Devleti'nin kuruluşuna kadar uzanır. Köy adını, Osman Gazi adına İnegöl'ü ilk fetheden Turgutalp'ten almıştır. İlk kuruluşta mahallenin adı Genci'dir. Türkçe hazine anlamına gelen bu isim, İran-Âzerbaycan'da bir şehir merkezidir. Daha sonraki devirlerde bu isim yerine mahalle, Işık adını almıştır. Ancak bu isim, halk tarafından benimsenmemiş ve Genci adı kullanılmaya devam etmiştir. Nihayet 1960'lı yıllarda mahalleye, İnegöl'ün ilk fatihi Turgutalp'in adı verilmiştir. Günümüzde bu isim ile yad edilmektedir. Hatırlanacağı üzere Turgutalp, 1299 yılında İnegöl'ü Osman Gazi adına fetih eylemiş ve bu yöre, töre gereği, kendisine dirlik olarak verilmiştir.
İLK YERLEŞİM YERLERİ
Turgut Alp, stratejik konumunu dikkate alarak bu yöreye yerleşmiş ve Genci Köyü'nü ikamet yeri olarak kullanmıştır. Çünkü burası, hem akarsu kaynaklarının zenginliği, hem meyve çeşitlerinin bolluğu, hem de başta gümüş ve demir olmak üzere kıymetli maden yataklarının bulunduğu bir yöredir. Bu nedenle: batıda Kozören/Aktarma Köyü, doğuda ise Domaniç-Derbendi adıyla anılan ve günümüzde Tahtaköprü mahallesi içinde kalan Koca Yayla ve Arap oturağı güzergâhına kadar olan geniş saha, Turguteli diye anılır. Bu yörede, kuruluşu asırlar öncesine dayanan ve doğudan batıya doğru sıralanan eski yerleşim alanları olan Oylat Kaplıcaları-Ilıca, Saadet-Demircipazarlu, Bahâriye-Bulamelek, Hayriye-İstavarinoz, Maden-Cevherlala-Kırmiç, Eskiköy-Hordoni-Karaçepiş, Çayyaka-Bedre, Paşaören-Kirles, Doğanyurdu-Köçekler-Alayna, Süle-Suluköy, Turgutalp-Genci-Işık, Kayapınar-Gelene, Kıran-Kırhan, Çiftlik-Lipetoma-Mesâriye, Esenköy-Ahûşenköprü-Boşnak Fındıklı, Akıncılar-Kademi-Hüseyinhisarı, Baba Sultan-Geyiklibaba-Babaylar ve Kozören-Aktarma gibi sıralanan ve değişik dönemlerde farklı isimler almış olan Turguteli yöresinde bulunan eski köyler, İnegöl'ün fethinden sonra ilk yerleşik düzene geçen yörüklerin yerleşim yerleridir. Söz konusu yöre, Osman Gazi tarafından Turgut Alp'e, dirlik olarak verildiği için bu yöre insanı, Turgut Alp'e karşı derin bağlılık hissetmiştir. Turgut Alp’te Geyikli Baba'ya karşı derin saygı beslemiştir. O, gerek Osman Gazi ve gerekse Orhan Gazi devrindeki bütün askeri harekatlara iştirak etmiş, Bursa ve çevresinin fethinde faal rol oynamış ise de hayatı boyunca Turguteli diye anılan bu yöreden hiç ayrılmamıştır. Öldükten sonra da vasiyeti gereği Turgutalp Köyü'ne defnedilmiştir.
ZİYARETÇİ SAYISI BELKİ 50 KAT ARTTI
Dizi sayesinde türbeye olan ilginin her geçen gün arttığını ifade eden Turgutalp Mahallesi Muhtarı Ali Zengin, “3 yıl önce Diriliş Ertuğrul Dizisi başladığından sonra köyümüzde ki Turgutalp’in türbesini ziyaretler git gide arttı. Seneden seneye ilgi katlanarak arttı. Özellikle hafta sonları vatandaşlar ilgi gösteriyor. Ankara-Bursa karayolu üzerine tabelalar konularak vatandaşları bilgilendirebilirsek ziyaretlerin daha da artacağını düşünüyoruz. Yine de dizi sayesinde ziyaretçi sayısı belki 50 kat arttı. Bizler de bundan mutluyuz. Bursa Büyükşehir Belediyesi Başkanımız Alinur Aktaş tarafından türbenin bulunduğu yerde bir tören alanı yapılıyor. Gelen misafirlerin oturup dinlenebilmesi için masalara ihtiyacımız var. Bu konuda bir talebimiz var” dedi.
MEZAR TAŞI ÇALINDI
1970 yılında Turgut Alp’in mezar taşının incelemek üzere götürüldüğünü beliren Zengin, Zengin, “Fetihler 1290’lı yıllarda Kulaca kalesiyle başlıyor. Turgutalp bir düğün alayına askerleri yerleştirerek kaleyi içerden fethettiriyor. Akabinde Bursa ve çevresinde ki birçok fetihte rol aldı. Orhan beyin zamanında da Turgutalp yaşlanmasına rağmen bilgi ve tecrübelerini paylaşıyormuş. 1290’lu yıllarda yaralanarak vefat edince, vefat ettiği yere defnediliyor. Eskiden mevcut türbe daha büyüktü. Mezar taşı haricinde etrafında büyük taşlar ve 4 adet çam ağacı vardı. 1950 yıllarında çam ağaçlarından 3 tanesi İnegöl’de bir okula kereste olarak kesilmiş. 1952 yılında da köyümüzdeki caminin minaresi için son kalan çam ağacı kesilmiş. 1970 yılında da mezar taşını inceleme yapmak üzere müzeye götüreceklerini söyleyerek almışlar. Ama 2006 yılında Anıtlar Kurulunda bütün müzelere yazı yazıldı. Ama hiçbir müzeden bu mezar taşı çıkmadı. Yani taşın yurt dışına kaçırıldığını tespit ettiler. Türbenin aslında yer alan taşlar ve ağaçlar dursaydı, daha görkemli bir yer olacaktı” diye konuştu.
MEYVECİLİK ÖN PLANDA
Turgutalp mahallesinin 700 yıllık bir geçmişe sahip olduğunu ifade eden Ali Zengin, “1290’lı yıllarda Koçmar adında bir köy vardı. Bu köyde bir hastalık belirmiş. Çarık çıkartan hastalığı. Bu hastalık nedeniyle birçok ölüm gerçekleşmiş. Dönemin yetkilileri hastalık nedeniyle köyü taşımak istemişler. Bir kısmı şimdi ki mahallemizin olduğu yere Gencik köyü olarak taşınmış. Bir kısmı da Kayapınar mahallesine, eski ismiyle Gelene köyüne yerleşmiş. Daha önceleri mahallemizde kestane, ceviz ekişmiş, odun ticareti yapılarak geçim sağlanmış. 1980’li yıllarda çilek ekimi başlamış. Çilekten sonra kiraz, elma gibi meyveler ekilmeye başlamış. Şuanda da mahallemiz meyvecilikle uğraşıyor. Az da olsa hayvancılıkta var. Meyvecilikte de durumlar pek iç açıcı değil. Çünkü meyve de para etmiyor. Maliyetlerimiz, girdilerimiz yüksek olduğu için para kazanamıyoruz. Gübre, ilaç, mazot çok pahalı. Girdiler azalsa meyve ucuz da olsa para kazanırız. Mahallemizde bulunan eski cami ve hamam kullanım ömürlerini tamamladıkları için yıkıldı. Eski camimizin bulunduğu alana 1990’lı yıllarda yeni cami yapıldı. Mahallemizde 100 yıllık tarihi evlerde bulunuyor” şeklinde konuştu.
