Parestezi, genellikle basınç veya sıkışma gibi bir hasarla meydana gelen sinir kompresyonu sonucu el, kol ve bacaklarda anormal şekilde hissedilen yanma, batma, uyuşma veya güçsüzlük gibi hislerdir. Yunanca "para" yani olağan dışı, olağanın ötesinde, normal olmayan, anormal ve "aisthesia" yani his sözcüklerinden oluşur. Normal olmayan hisler anlamına gelir. Bazı hastalarda bu hisler aynı pozisyonda uzun süre durma nedeniyle kan akışını engelleme gibi sebeplerle geçici, bazı hastalarda ise hiçbir dış müdahale olmaksızın ve kronik olarak görülmektedir.
Geçici Parestezi Nedir?
Bacak bacak üstüne atma gibi basit ama sinirlere baskı yapılan bazı hallerde o bölgede hissedilen uyuşma, karıncalanma gibi hislere yol açan durumlardır. B12 eksikliği (pernisiyöz anemi) durumlarında da görülebilmektedir ve vitamin takviyesi sonucu geçmektedir.
Kronik Parestezi Nedir?
Kronik parestezi, parestezinin sıklıkla oluştuğu durumları ifade eder. Genellikle fabrika ve atölye gibi yerlerde çalışan kişilerde, aynı duruş, aynı el kol hareketlerini yaptıkları için sık görülmektedir. Bunun yanında vitamin ve mineral eksiklikleri, bazı sinir hastalıkları, fıtıklaşmış disk, felç, alkol, beyin tümörü, kurşun zehirlenmesi, şeker hastalığı, multipl skleroz ve yaşlılık da kronik parestezi sebeplerindendir. Huzursuz bacak sendromu olan kişilerde de sıklıkla görülmektedir.
Parestezi Belirtileri
Parestezi belirtileri, her iki çeşit parestezide de karıncalanma hissi, uyuşma, sebepsiz yanma, kaşıntı, iğnelenme gibi hislerle ortaya çıkar. Çoğu kişi bu belirtileri önemsemez. Bazen de parestezi belirtileri ile birlikte başka belirtiler de görülür. Örneğin;
- Sıklıkla idrara çıkma isteği,
- Spazmlar,
- Ağrı,
- Nefes almada zorlanma,
- Dokunma esnasında oluşan hassasiyet vb.
Parestezi belirtileri özellikle sık sık ortaya çıkıyorsa muhakkak bir doktora başvurmak gerekir.
Parestezi Tedavisi Nasıl Olmaktadır?
Aslında parestezi tedavisi geçici mi kronik mi olduğuna göre ve eğer kronikse buna neden olan duruma göre değişmektedir. Parestezi tedavisi doğal uygulamalarla da yapılabilir.
Sıcak Kompres: Kan akışını hızlandırmak için bölgeyi ısıtabilirsiniz. Bu uygulama esnasında cildin yanmamasına özen göstermek gerekir. Örneğin temiz bir bezi sıcak suya bastırıp fazla suyunu sıktıktan sonra parestezi olan bölgede bekletmek ve bez soğudukça işlemi yenilemek faydalı olacaktır. Aynı şekilde sıcak su torbası konabilir veya sıcak duş alınabilir.
- Magnezyum: Sinir sistemi için gerekli olan minerallerden biri de magnezyumdur. Hatta parestezi nedenlerinden biri de magnezyum eksikliğidir. Bu nedenle magnezyum bakımından zengin besinler tüketmek faydalı olacaktır. Örneğin baharat türlerinde, kepekte, kabak ve ay çekirdeğinde, kakaoda, keten tohumunda, susamda, kaju fıstığında ve bademde bulunmaktadır.
- Masaj yapmak: Masaj, kan dolaşımına yardım eden bir uygulamadır. Hatta masaj yağı kullanarak masaj yapmak daha iyidir.
- B vitamini almak: Daha önce de söylediğimiz gibi parestezi sebeplerinden biri B12 eksikliğidir. Bu nedenle B vitamini alımı önemlidir. B12 vitamini et, balık, süt, yoğurt, yumurta gibi hayvansal gıdalarda ve tahıllarda bulunur. Parestezi için sadece B12 değil, B1 ve B6 vitamini almak da önemlidir. Bu vitaminler için de yine hayvansal ürünler ve tahıllar yanında ceviz, fındık, fıstık, yağlı tohumlar, avokado, muz gibi meyveler, fasulye ve yulaf ezmesi yemek gerekir.
- Egzersiz Yapmak: Elbette hayatın vazgeçilmezi egzersiz! Hareketsiz yaşam, pek çok rahatsızlıkta olduğu gibi paresteziye de yol açan olumsuz bir durumdur. Düzenli egzersiz, kan dolaşımına katkı sağlar, toksinlerin atılmasına yardımcı olup günde yirmi dakika veya yarım saat yürüyüş, bisiklet sürmek veya yüzmek faydalı olacaktır.
- Akupunktur: Akupunkturun parestezi tedavisinde faydalı olduğu çoğu defa gözlemlenmiştir. Akupunktur, bölgedeki sinir uçlarını uyarır. Yalnız, akupunktur tedavisini kesinlikle uzman birinin yapması gerekir.
- Zencefil çayı: Pek çok hastalığın şifası zencefilin kan akışını düzenlediği bilinmektedir. Aynı zamanda sinir sistemini de güçlendirir. Bir bardak sıcak suda bir yemek kaşığı zencefilin on dakika demlenmesi yeterli olacaktır. Paresteziden sıklıkla rahatsız olan kişiler bu çaydan sabah akşam bir bardak içebilir.
Paresteziden kurtulmak için diğer önemli unsurlar:
- Alkol, sigara ve uyuşturucudan uzak durmak,
- Fabrika, atölye, masa başı işlerinde çalışıyorsanız sık yaptığınız hareketlerden uzak durmak,
- Rahat kıyafetler tercih etmek,
- Uyku düzen, oluşturmak, B, E vitaminleri almak, hayvansal gıdalar ve meyve takviyeli düzenli ve dengeli beslenmek,
- 8-12 bardak arası bol su içmek gerekir.
Bunlar haricinde, parestezi örneğin bir multipl skleroz sebepliyse, tedavisinin bir nöroloji uzmanı tarafından gerçekleştirilmesi gerekir. Ya da örneğin dejeneratif disk hastalığı nedeniyle oluşuyorsa bir ortopedi uzmanı tedavi etmelidir. Bu nedenle sebebin doğru teşhisi, doğru tedaviye götürür ve muhakkak uzmanı tarafından tedavi edilmelidir. Çoğu insan karıncalanma, yanma, uyuşma durumlarını önemsemez. Oysa ortopedik sebepli veya beyin tümörü olan bir hastada görülen parestezi, hayvansal gıdalar tüketilerek veya zencefil çayı içilerek tedavi edilemez.
Doktor tümörün alınmasına karar verecek veya herhangi bir ilaç tedavisi uyguluyorsa paresteziyi de göz önünde bulundurup ona göre ek ilaç tedavisi uygulayacak, dozunu artıracak veya azaltacaktır. Belki de parestezi başka bir hastalığın belirtisidir. Bu nedenle muhakkak bir uzman yardımı almak gerekir.
