Suriye’de savaşın bitmesinin üzerinden bir yıl geçmesine karşın, Türkiye’de yaşayan Suriyelilerin geri dönüş süreci öngörülen hızda ilerlemedi. Çatışmaların sona erdiği 8 Aralık 2024’ten bu yana yaklaşık 600 bin kişi ülkesine dönerken, hâlen 2 milyon 370 bin Suriyeli geçici koruma statüsüyle Türkiye’de yaşamını sürdürüyor. Güvenlik bürokrasisi dönüşleri artırmak amacıyla çeşitli adımlar atsa da, bu düzenlemeler istenen sonucu vermedi.
KADEMELİ TEDBİR ALINIYOR
Edinilen bilgilere göre, geri dönüşlerin hızlandırılması amacıyla Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a, Avrupa’daki uygulamalara benzer şekilde Suriyelilerin geçici koruma statülerinin derhal sona erdirilmesi önerildi. Ancak Erdoğan’ın, Türkiye’nin başından bu yana benimsediği yaklaşımı hatırlatarak zorla geri gönderme uygulamalarına karşı çıktığı ifade edildi. Bu nedenle dönüşlerin, yeni tedbirler eşliğinde aşamalı olarak hayata geçirilmesine karar verildi. Bu kapsamda ilgili bakanlık ve kurumların eş güdümüyle önümüzdeki günlerde yeni düzenlemelerin devreye alınması bekleniyor.
KATILIM PAYI ÖDEYECEKLER
Türkiye’de geçici koruma statüsündeki Suriyelilerin yeni yılla birlikte ücretsiz sağlık hizmeti alması uygulamasına son verilmesi kararlaştırılmıştı. Bu çerçevede, 1 Ocak’tan itibaren sağlık hizmeti almak isteyen Suriyeliler de katkı payı ödemek zorunda kalacak. Güvenlik bürokrasisine göre, bu karar dönüşleri hızlandıracak.
İKAMET ETME İZNİ ZORLAŞACAK
Ücretli sağlık hizmetine geçişin ardından ikinci aşamada geçici koruma statülerinin aşamalı olarak sona erdirilmesi planlanıyor. Statülerin kaldırılmasıyla birlikte Türkiye’de bulunan Suriyeliler ikamet iznine tabi olacak. Ancak ikamet izni başvurularında da sıkı kriterler uygulanacak. Güvenlik kaynakları, “Önümüzdeki süreçte kademeli olarak geçici koruma statüleri kaldırılınca, bu durumda olanlar mecburen ikamet izni almak zorundalar. Bunun da belli kuralları var. Mesela evi olacak, işi olacak, kira sözleşmesi getirecek. Getirilen kira sözleşmesinde yer alan eve de bakılacak, belki izin verilmeyecek. Sağlık sigortası var mı? Bankada parası var mı? Belli şartlar var. Bunları sağlayıp sağlamadığına bakılacak. Bir anlamda ikamet etme izni almak çok zor olacak. Alamayanlar ise mecburen ülkelerine gidecek. Aksi hâlde kaçak duruma düşecekler. Bütün bu sıkı kurallar sebebiyle Suriyelilerin ülkelerine dönüşlerinin hızlanması bekleniyor” değerlendirmesini yaptı.
BM FONLARI KULLANILACAK
Ayrıca BM’den gelen fonların Suriyelilerin dönüşleri için kullanılacağı belirtildi. Ülkesine dönmek isteyen Suriyelilere BM fonlarından ücret ödenmesi ve yol masraflarının karşılanması, planlanıyor.
