Genellikle bebeklerde ve çocuklarda görülen egzama, çocukların yüzlerinde ortaya çıkar fakat çeşitli tiplerde oluşabilir. Bu rahatsızlığa neyin neden olduğunu ve egzama belirtilerinin nasıl tedavi edildiğini yazımızdan öğrenebilirsiniz.
Egzamanın Çeşitleri Nelerdir?
İnsanların “egzama”dan kastı genelde kırmızı döküntü ile ortaya çıkan, kuru kaşıntılı cilt olarak tanımlanan atopik dermatitten bahsederler. Bu, hastalığın en yaygın türüdür.
Egzama çeşitleri şunlardır:
Kontakt Dermatit
Kontakt dermatit tahriş edici maddelerle temastan kaynaklanır. Ciltte yanma, kaşıntı ve kızarıklık oluşur. Tahriş edici madde giderildiğinde iltihap geçer.
Dishidrotik Egzama
Dishidrotik egzama, parmakları, ellerin avuçlarını ve ayak tabanlarını etkiler. Bu, kızarık, ağrı yapan ve kaşındıran pullu cilt lekelerine neden olur. Bu durum kadınlarda daha yaygındır.
Numüler Dermatit
Numüler dermatit kış aylarında ciltte kuruluğa ve yuvarlak cilt lekelerine neden olur. Genellikle bacakları etkiler. Erkeklerde daha yaygındır.
Seboreik Dermatit
Seboreik dermatit kaşıntıya, kırmızı pullu döküntülere neden olur ve özellikle kafa derisinde, kaşlarda, göz kapaklarında, burnun yanlarında ve kulakların arkasında görülür.
Egzama Belirtileri Nelerdir?
Egzamanın ana belirtisi kaşıntılı, kuru, pürüzlü, lapa lapa, iltihaplı ve tahriş olmuş cilttir. İltihabın etkisi zaman içinde artıp azalabilir.
Egzama vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir, ancak genellikle kollarda, iç dirseklerde, dizlerin arkasını ve başta görülür. Bulaşıcı değildir ve bazı durumlarda yaşın ilerlemesiyle etkisini kaybeder.
Egzama belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Aşırı kaşıntı
- Ciltte kırmızı veya kahverengimsi lekeler
- Ciltte içi sıvı dolu ufak şişlikler
- İltihabı işaret eden, kuru kabuklu sarımsı lekeler
- Kalınlaşmış pullu cilt
Egzamalı cildi kaşımak cildi tahriş eder ve iltihaplandırır. Bu, antibiyotiklerle tedavi edilmesi gereken enfeksiyonlara neden olabilir.
Egzama Nedenleri
Egzamaya neyin sebep olduğu tam olarak anlaşılmamıştır. Ancak tahriş edici maddelere maruz kaldığında agresif tepki veren aşırı aktif bir bağışıklık sistemi tarafından tetiklendiğine inanılmaktadır.
Bazen vücudun bir parçası olan proteinlere anormal bir tepkiden kaynaklanır. Normal olarak, bağışıklık sistemi insan vücudunun bir parçası olan proteinleri görmezden gelir ve sadece bakteri veya virüs gibi istilacıların proteinlerine saldırır.
Bağışıklık sistemi, normal proteinler ve bakteri ile virüs gibi istilacıların proteinleri arasındaki farkı saptayamaz ve bu iltihaplanmaya neden olur.
Yaygın egzama sebepleri şunlardır:
- Temizlik malzemeleri ve deterjanlarda bulunan cildi kurutan kimyasallar
- Yün gibi sert kaşındırıcı maddeler
- Sentetik kumaşlar
- Vücut ısısının yükselmesi
- Terleme
- Ortamdaki ani ısı değişimleri
- Ani nem düşüşü
- Stres
- Alerji yapan yiyecekler
- Hayvan kepeği
- Üst solunum yolu enfeksiyonları
Kimlerde Egzama Daha Sık Görülür?
Bazı etmenler egzama oluşum ihtimalini arttırabilir. Astım veya saman nezlesi olan çocuklarda veya bu koşullar daha sonra, genellikle 30 yaşından önce gelişen yetişkinlerde görülür.
Ailesinde bu hastalık olan kişilerde görülme oranı da normalden daha yüksektir.
Egzama Nasıl Teşhis Edilir?
Egzama teşhisinde kullanılabilecek belirli bir test yoktur. Doktorunuz durumu daha önce görmüşse, belirtilerinize bakarak tanıyabilir.
Alerji testi, kontakt dermatit (bir egzama tipi) ile ilişkili cilt alerjileri gibi semptomları tetikleyen bazı alerjenleri kesin olarak belirleyebilir.
Alerji testi sırasında, cilde yerleştirilmiş olan dokuya alerjen uygulanır. Bu alerjene alerjiniz varsa, cildiniz iltihaplanır ve tahriş olur.
Egzama Tedavisi Nedir?
Bir dermatolog, alerji uzmanı veya aile hekimi egzama için doğru tedaviyi belirlemenize yardımcı olabilir. Birden fazla yöntemi birleştirmeyi de yararlı bulabilirsiniz.
Egzama tedavisi seçenekleri şunlardır:
İlaçlar
Reçetesiz satılan (OTC) antihistaminikler kaşıntıyı hafifletebilir. Alerjik reaksiyonları tetikleyen histamini bloke ederek çalışırlar. Örnekler şunları içerir:
- Setirizin (Allerset)
- Difenhidramin (Fenotral)
- Feksofenadin (Alertec)
- Loratadin (Alarin)
Bazı antihistaminikler uyuşukluğa neden olabilir, bu yüzden gündüz vakitleri alınmaması önerilir.
Kortizon (steroid) kremleri ve merhemleri kaşıntı ve derideki pullanmayı hafifletebilir. Ancak uzun süreli kullanımlarında aşağıdaki sonuçları doğurabilir:
- Deride incelme
- Tahriş
- Derinin renginin solması
Hidrokortizon gibi düşük etkili steroidler reçetesiz elde edilebilir. Vücudunuz düşük etkili steroidlere cevap vermiyorsa, yüksek güçlü steroidler için doktora başvurabilirsiniz.
Ciddi durumlarda, doktor oral kortikosteroid önerebilir. Bu, kemik kaybı da dahil olmak üzere ciddi yan etkilere neden olabilir. Bir enfeksiyonu tedavi etmek için, doktorunuz topikal veya oral bir antibiyotik önerebilir. İmmünosupresanlar, bağışıklık sisteminin aşırı reaksiyona girmesini önleyen reçeteli ilaçlardır. Bu egzama alevlenmelerini önler. Yan etkileri arasında kanser oluşum riski, enfeksiyon, yüksek tansiyon ve böbrek hastalığı ihtimali vardır.
Tedaviler
Işık terapisi veya fototerapi, egzamayı tetikleyen bağışıklık sistemi tepkilerini önlemeye yardımcı olmak için ultraviyole ışık veya güneş lambaları kullanır. Bir dizi tedavi gerektirir ve egzamayı azaltmaya veya gidermeye yardımcı olabilir. Ayrıca bakteriyel cilt enfeksiyonlarını da önleyebilir.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Stres semptomları tetikleyebilir veya şiddetlendirebilir. Stresi azaltmanın yolları şunlardır:
- Derin nefes egzersizleri yapmak
- Pratik yoga
- Meditasyon
- Rahatlatıcı müzik dinlemek
- Düzenli gece uykusu
Soğuk bir kompres ve 15 20 dakika ılık suda duş alma kaşıntının azalmasında yardımcı olabilir.
Alternatif Tedaviler
Alternatif tedaviler egzama semptomlarını sakinleştirmeye yardımcı olabilir. Potansiyel yan etkilerden dolayı, bitkisel bir ek kullanmadan veya bir egzersiz rutinine başlamadan önce doktorunuza danışın. Popüler ev ilaçları şunlardır:
- Yeşil çay, siyah çay, oolong çayı
- Hindistan cevizi, ayçiçeği, hodan ve çuha çiçeği yağları
- Akupunktur
- Aromaterapi
- Yoga, meditasyon, aşamalı kas gevşemesi, güdümlü görüntüleme gibi rahatlama teknikleri
Egzama Nasıl Önlenir?
Stresten kaçınma ve iyileştirilmiş uyku gibi yaşam tarzı değişiklikleri, kriz olasılığını azaltabilir. Sert kumaşlar, sert sabunlar ve deterjanlar gibi tahriş edici maddelerden kaçının. Soğuk hava da cildi kurutabilir ve alevlenmeleri tetikleyebilir.
Atopik dermatitli insanlar kaşınmaktan kaçınmalıdır. Cildin tahriş olmasını önlemek için, kaşıntılı bölgeleri kaşımak yerine ovmak yardımcı olabilir.
Kuru cilt egzama alevlenmesini tetikleyebildiğinden, dermatolog cildinizi yatıştırmaya yardımcı olacak merhem veya krem bazlı bir nemlendirici önerebilir.
Egzama için bir tedavi yoktur, ancak doğru uygulamalarla semptomlar etkili bir şekilde yönetilebilir. Bunlar yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçların birlikte kullanımını içerebilir. Bazı durumlarda bu hastalık ek sağlık sorunlarına neden olabilir.
Impetigo gibi cilt enfeksiyonları sürekli kaşıntı ile ortaya çıkar. Kaşınmak cildi tahriş ederken, bakteri ve virüsler tahriş olmuş bölgelerden vücuda girebilir.
Nörodermatit ayrıca sıklıkla kaşıntıdan dolayı oluşur. Cildi sertleştirir, kurutur ve rengini koyulaştırır. Bu tehlikeli bir durum değildir, ancak egzama aktif olmasa bile kalıcı renk bozulması ve cildin kalınlaşması ile sonuçlanabilir. Kaşıma aynı zamanda yara izlerine de neden olabilir.
SONUÇ
Egzama hastası pek çok insan kendi ciltlerinden utandıklarını ve dış görünüş olarak bu durumdan rahatsız olduklarını bildiriyor. Uygun tedavileri görmek ve stresi hayattan uzak tutmak belirtilerin seyrekleşmesinde yardımcı olabilir. Ayrıca destek grupları insanların egzama ile başa çıkmasına yardımcı olabiliyor.
Egzama hastası insanlar için yoğun egzersiz yapmak zor olabilir, çünkü terleme kaşıntıya neden olur. Kat kat giyinmek egzersiz yaparken serinlemenize yardımcı olur. Egzamanın etkisinin arttığı dönemlerde yoğun fiziksel aktiviteden kaçınmak mantıklı bir tercih olur.
