TBMM Başkanlığı Genel Sekreterliği Araştırma Hizmetleri Başkanlığı tarafından hazırlanan bir raporda, Türkiye ve dünyadaki çalışma ve dinlenme sürelerine dair detaylı incelemeler sunuldu.
“Çeşitli Ülkelerde Çalışma, Dinlenme ve Kısaltılmış Çalışma Süresi” başlıklı raporda, hem ulusal hem de uluslararası düzenlemeler ele alınarak, çalışma saatlerinin tarihsel süreç içinde nasıl değiştiği ve genel olarak azalma eğilimi gösterdiği vurgulandı. İşte ülkelerin çalışma saatleri;
BELÇİKA: Belçika, dünyada çalışanların haftada dört gün çalışmasını yasal bir hak haline getiren ilk ülke oldu. Çalışanlar, bu yeni sisteme geçmeden önce işverenlerinden 6 aylık bir deneme süresi talep edebiliyor ve dilerlerse bu süre sonunda geleneksel beş günlük çalışma modeline geri dönebiliyorlar. Ülkede yarı zamanlı çalışma da oldukça yaygın olup, 2021 verilerine göre iş gücünün %26'sı part-time olarak çalışıyor.
ALMANYA: Almanya, 34,2 saat ile OECD ve Avrupa Birliği genelinde en kısa çalışma haftasına sahip ülke olarak, dört günlük çalışma haftasına geçiş konusunu tartışıyor. Ülkenin en büyük sendikası olan IG Metall, çalışma saatlerinin daha da kısaltılmasını talep ederken, Forsa tarafından yapılan bir ankete göre halkın %71’i dört gün çalışma sistemine destek veriyor. Ayrıca, 2021 verilerine göre Almanya’daki iş gücünün %43’ü haftada 30 saatten az çalışan part-time işçilerden oluşuyor.
İNGİLTERE: Haziran-Aralık 2022 tarihleri arasında, 70 şirketin 3 binden fazla çalışanıyla geniş kapsamlı bir dört günlük çalışma haftası denemesi gerçekleştirildi. İngiltere'de haftada 36 saat çalışılan bu pilot program, 4 Day Week Global tarafından yürütüldü ve sonuçları 2022 yılında açıklandı. Denemede verim kaybı yaşanmadı, hatta bazı durumlarda çalışanların verimliliği daha da arttı. Ankete katılan 41 şirketten 35’i, denemenin ardından dört günlük çalışma modeline "muhtemelen" veya "çok muhtemelen" devam edeceklerini belirtti.
FRANSA: 22 yıl önce haftalık çalışma süresini 35 saate düşüren Fransa'da da bazı şirketler dört günlük çalışma haftasını test ediyor. Ülkede önümüzdeki on yıl içinde her on şirketten birinin dört gün çalışmaya geçmesi bekleniyor.
ABD ve KANADA: 35 şirketin katılımıyla 2 bin çalışanı kapsayan bir pilot program yürütülüyor. ABD'de ortalama çalışma haftası 38,7 saat iken, Kanada'da çalışanlar haftada 40 saat mesai yapıyor.
HOLLANDA: Part-time çalışma özgürlüğünün yaygın olduğu HOLLANDA, ortalama 29 saatlik çalışma haftası ile dünya genelinde en kısa çalışma sürelerinden birine sahip. Ülkedeki işgücünün %61'i part-time çalışıyor; bu oran kadınlarda %78 iken erkeklerde %46. Resmi olarak dört günlük çalışma haftasına geçilmemiş olsa da birçok kişi için bu, yıllardır bir norm haline gelmiş durumda. Resmi verilere göre çalışan annelerin %86’sı haftada 35 saatten az çalışıyor.
DANİMARKA: Haftalık çalışma süresi ortalama 33 saat olan DANİMARKA, OECD ülkeleri arasında en kısa çalışma sürelerinden birine sahip. Tam zamanlı çalışanlar, günlerinin %66’sını dinlenmeye ve özel yaşamlarına ayırabiliyor. 2019 yılında Odsherred belediyesi, toplam çalışma saati değişmeden dört günlük çalışma düzenine geçti.
İZLANDA: 2015-2019 yılları arasında İZLANDA’da büyük bir dört günlük çalışma haftası denemesi gerçekleştirildi. Başarıyla sonuçlanan bu deneme sonrasında birçok çalışan, ücretlerinde bir değişiklik olmadan haftada 40 saat yerine 35-36 saat çalışarak dört günlük düzeni benimsedi. Ayrıca, çalışanlar yıllık 24 gün izin hakkına sahip.
JAPONYA: 2021’de JAPONYA hükümeti, yıllık ekonomi politikasında şirketlere çalışanlarına dört gün çalışma izni vermeleri tavsiyesinde bulundu. Geçmişte Japon çalışanların aşırı mesai yaparak ayda 80 saat fazladan çalışmaları, "karoshi" yani "aşırı çalışmaktan ölmek" teriminin sözlüklerde yer almasına neden olmuştu. Artık hükümet, çalışanların refahını artırmak amacıyla şirketlerin dört gün çalışma sistemine geçmelerini öneriyor.
NORVEÇ: 33,6 saatlik haftalık çalışma süresiyle NORVEÇ, OECD'nin en kısa çalışma haftasına sahip üçüncü ülkesi. İşgücünün %49'u part-time çalışıyor. Ülkede dört günlük çalışma haftası denemeleri yapılmasa da bazı şirketler bu modele geçmiş durumda.
İSPANYA: İSPANYA hükümeti, şirketlerin dört günlük çalışma haftası denemeleri yapmasına destek olmak amacıyla 50 milyon euro ödenek ayırdı. Ücretlerde bir değişiklik yapmadan haftada 32 saat çalışma düzenine geçilmesi hedeflenen programa 200 şirketin katılması bekleniyor.
İSVİÇRE: Haftalık 34,6 saat çalışma süresi ile İSVİÇRE, OECD içinde en kısa çalışma saatlerine sahip ülkelerden biri. Ülkede bazı sendikalar dört gün çalışma düzenine geçilmesini talep ederken, hükümetin böyle bir programı yok. Ancak bazı KOBİ'ler kendi inisiyatifleriyle dört günlük çalışma haftası denemeleri yapıyor.
AVUSTRALYA: Ağustos 2022’de AVUSTRALYA’da 20 şirketle dört günlük çalışma haftası denemesi başlatıldı. Çalışma süresi %20 oranında düşürülürken, ücretlerde bir değişiklik yapılmadı. Ülkede tipik bir çalışma haftası 36 saat sürüyor.
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ: 2021 yılında BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ (BAE), tüm kamu çalışanları ve okullar için haftalık çalışma süresini dört buçuk güne indirdi ve cuma günleri yarım gün çalışma uygulamasına geçti. BAE, dünyada resmi olarak beş günden daha kısa bir çalışma düzenine geçen ilk ülke oldu. Ayrıca Sharjah eyaleti, dört günlük çalışma modelini uyguluyor.
