Döviz ve altın piyasaları neredeyse durdu, para birimi yüzde 18 değer kaybetti. İran Merkez Bankası sermaye kaçışını önlemek amacıyla kapsamlı önlemler aldı. Hürmüz Boğazı’ndaki gerilim petrol fiyatlarını yükseltirken, ülkede akaryakıt kuyrukları oluştu, borsa kapatıldı ve ekonomik belirsizlik büyüyor.
IranWire kaynaklarına göre, yaptırımlarla zaten zayıflayan İran ekonomisi, İsrail saldırılarının ardından daha fazla baskı altında. Tahran ve diğer şehirlerde döviz ve altın alım-satımı durdu. Hükümet döviz kuru verilerini yayımlayan internet sitelerini kapattı, piyasada işlem hemen hemen durdu. Kapalıçarşı esnafı ve büyük yatırımcılar beklemede.
Döviz talebi, özellikle dolara olan ilgi artarken, Merkez Bankası kripto para alımlarına sınırlamalar getirdi. Tether (USDT) işlemleri durduruldu, güvenlik güçleri döviz kuru paylaşan siteleri kapattı. Bu önlemlerle Merkez Bankası döviz ödeme altyapılarını sekteye uğrattı, kripto para alımlarını engelledi ve dolar talebini azalttı. Döviz kuru kısa süreli kontrol altına alındı.
Ancak Merkez Bankası yetkilileri bazı şirketlerin ve borsaların etkili kişiler adına milyarlarca tümen değerinde kripto para alımına devam ettiğini belirtti. İsrail saldırıları sonrası dolar kuru yüzde 18’den fazla artarak 98 bin tümen seviyesini aştı, daha sonra 96 bin tümen civarına geriledi. Bu dalgalanma ekonomik güvenin kırılgan olduğunu ortaya koyuyor.
Savaş, artan enflasyon ve endişe ortamı para biriminin zayıflamasına neden olabilir. Ekonomist Borzou Haghshenas, döviz kurunun sadece güvenlik önlemleriyle kontrol edilemeyeceğini, talebin artması halinde Merkez Bankası’nın müdahale imkânının kalmayacağını söylüyor. Kurun 100 bin tümen seviyesini aşabileceğini belirtiyor.
Altın piyasasında ise işlem hacmi tarihi düşük seviyelere indi. Merkez Bankası çevrim içi altın yatırımlarını geçici durdurdu. Tahran borsası kapandı ve kapanmanın uzaması bekleniyor. Yeniden açılması panik satışlarına yol açabilir. Tüccarlar borsanın üç gün kapalı kalmasını isterken yetkililer durumu gün gün değerlendiriyor.
Akaryakıt dağıtımı da aksadı, kuyruklar uzadı. İsrail’in petrol depoları ve rafinerileri hedef alması sonrası Tahran’da akaryakıt limiti 60 litreden 25 litreye, Kerec’te 20 litreye, diğer şehirlerde 15 litreye, küçük kasabalarda 10 litreye düştü. Akaryakıt kartı kullanımı arasında 5 saat bekleme zorunluluğu getirildi. Bu da uzun kuyruklara neden oldu. Güvenlik güçleri olası protestoları önlemek için istasyonlarda görev yapıyor.
Hürmüz Boğazı’nın kapanma tehdidi ve Bab el-Mandeb’de artan gerilim, deniz taşımacılığı sigortalarını ve navlun fiyatlarını artırdı. Hürmüz Boğazı dünya petrol ticaretinin dörtte birinin geçtiği kritik bir güzergâh. Kapanması durumunda petrol fiyatlarının 150 doların üzerine çıkabileceği tahmin ediliyor.
