Öğretmenlerin emekli olurken aldıkları tazminat, zaman içinde alım gücünde ciddi kayıplar yaşadı. Sosyal medyada sıkça paylaşılan örneklere göre, emekli ikramiyesi 15 yılda bir arabanın yarısı veya evin 10 metrekarelik bölümü kadar değer kaybına uğruyor.
Emekli ikramiyesi, bir çalışanın emekliliğe geçişinde, kesintisiz çalıştığı döneme karşılık aldığı toplu bir ödeme olarak tanımlanıyor. Bir öğretmenin 25 yıllık kesintisiz hizmeti sonunda alacağı bu tutar, geçmişte oldukça anlamlı bir meblağ teşkil ediyordu.
Örnek vermek gerekirse, 2000 yılında 25 yıllık hizmeti olan bir öğretmenin emekli ikramiyesi 6 bin 235 TL (o dönemin parasıyla 6 milyar 235 milyon TL) seviyesindeydi. 2025 yılında ise aynı hesaplamaya göre ikramiye yaklaşık 1 milyon 24 bin 721 TL’ye ulaşıyor; ancak enflasyon ve yaşam maliyetlerindeki artış nedeniyle, bu tutar gerçek alım gücü açısından eski değerinin çok gerisinde kalıyor.
Ev alım gücü eriyor
TCMB’nin Konut Birim Fiyat verilerine göre, Türkiye’de ortalama konut metrekare fiyatı 2010’un 3. çeyreğinde 1.042 TL iken, 2025’in aynı döneminde 42.557 TL’ye yükseldi.
Bu dönemde emekli ikramiyesindeki artış yüzde 2.763 olurken, konut fiyatları yüzde 3.985 artış gösterdi. 2010 yılında 35 bin 786 TL olan bir emekli ikramiyesiyle yaklaşık 34 metrekarelik bir ev alınabilirken, 2025 yılında aynı ikramiye sadece 24 metrekarelik bir ev almaya yetiyor.
Asgari ücret karşısında emekli ikramiyesi
2010 yılında 25 yıllık bir öğretmenin emekli ikramiyesi, 760,5 TL’lik asgari ücret karşılığında 47 asgari ücrete denk geliyordu. 2025 yılında ise 22.104 TL olan asgari ücretle, aynı ikramiye 46 asgari ücrete geriledi. Böylece emekli ikramiyesi, yıllar içinde hem konut alım gücü hem de asgari ücret karşısında sınırlı bir değer kaybı yaşamış oldu.
Emekli tazminatıyla araba almak artık zor
2010 yılı verilerine göre, Volkswagen Golf’ün en alt modeli 36.700 TL civarındaydı. O dönemde 25 yıllık bir öğretmenin emekli ikramiyesi, otomobil fiyatına neredeyse eşdeğerdi; oran 0,97 olarak kaydedilmişti. 2015 yılına gelindiğinde ise otomobil fiyatı 56 bin TL’ye çıkmış ve emekli ikramiyesi bu fiyatı karşılayacak seviyeye ulaşmıştı; yani o yıl bir öğretmen, ikramiyesiyle sıfır bir otomobil alabiliyordu.
Ancak son yıllarda durum değişti. 2020’de ikramiyenin araba fiyatına oranı 0,64’e düşerken, 2025’te bu oran 0,51’e geriledi. Yani son 10 yılda otomobil fiyatları ikramiyeye göre neredeyse iki kat artarken, emekli tazminatı yalnızca aracın yarısını almaya yetiyor.
