Çocuk yaşta sanayi ve atölyelerde çalışıp sigortası yapılanların emeklilik hakları, bugüne kadar yalnızca “iş kazası” kapsamıyla sınırlı kaldı. Emeklilik hesabına katkı sağlanmadığı için o dönemler adeta yok sayıldı. Ancak yetkililer, bu hatayı gidermek için “Hizmet Borçlanması Modeli”ni gündeme aldı. Model, mağdurların emeklilik haklarını kazanmasında en güçlü çözüm olarak değerlendiriliyor.
“Bedava Değil, Parasını Verelim” Formülü
Kulislerde konuşulan düzenleme, aslında devlete yük olmaktan çok, sisteme kaynak girişi sağlayacak bir mantığa dayanıyor. Staj mağdurları, “Bizi bedavadan emekli edin” demiyor; “O günkü primlerimizi bugünkü rayiçten ödeyelim, yeter ki başlangıç tarihimiz o kartın üzerindeki tarih olsun” diyor.
Ankara’dan gelen sinyallere göre;
Avukat ve Doktorlara Tanınan Hak: Hukukçulara staj süresini borçlanma hakkı verilirken, sanayide çalışan çırağa verilmemesi “Anayasal Eşitlik” ilkesine aykırı bulunuyordu.
Yeni Taslak: Hazırlığı süren taslağa göre, 1999 öncesi ve 2000-2008 arası tescili olanlar, stajda geçen sürelerini borçlanarak sigorta başlangıçlarını geriye çekebilecekler.
Bu ne demek? Eğer yasa bu haliyle çıkarsa, 45-50 yaşındaki binlerce usta, kalfa ve meslek lisesi mezunu için EYT şartları kendiliğinden oluşmuş olacak.
Staj borçlanması çıkarsa herkes hemen emekli mi olacak?
Hayır. Borçlanma sadece “sigorta başlangıç tarihini” geriye çeker. Eğer geriye çekilen tarihle birlikte prim gününüz ve 25 yıllık sigortalılık süreniz doluyorsa emekli olursunuz. Dolmuyorsa, eksikleri tamamlamanız gerekir.
Benim staj sigortam yok ama çıraklık okuluna gittim, olur mu?
Okul tarafından adınıza bir “Sicil Numarası” alındıysa ve SGK sisteminde bu numara görünüyorsa (prim yatmasa bile) kapsamda olma ihtimaliniz çok yüksek.
Ne kadar para ödeyeceğiz?
Borçlanma tutarları o günkü brüt asgari ücrete göre belirlenir. Yasa çıktığında, borçlanacağınız her gün için o yılın taban tutarını ödemeniz gerekecek.
