Ergenlik dönemi hem gençler hem de ebeveynler için kafa karıştırıcı değişimler içeren bir zaman dilimidir. Bu zor yıllar çocuğunuzun terbiyesi ve sorumluluk sahibi bir birey olması için neler yapabileceğinizi düşünmekle geçecektir. Gençlik çağındaki çocuğunuzun yetiştirme zorlukları ile başa çıkmak için aşağıdaki ebeveynlik ipuçlarını deneyebilirsiniz;
Sevginizi gösterin
Sağlıklı gençler yetiştirmenin en önemli ebeveynlik kuralı pozitif yaklaşımdır. Onun bakımınıza ihtiyacı olduğunu hatırlayarak beraber vakit geçirin. Çocuğunuz konuşurken onu dinleyin ve duygularına saygı gösterin. Sadece onu azarlayarak ceza verebileceğinizi düşünmeyin ve asla başka birisini överek moralini bozmayın. Çocuğunuzu disiplin ederken veya onu düzeltirken, bunu ona tatlı sözler söyleyerek iki defa yapın.
Çocuğunuz ilgi duymuyorsa, denemeye devam edin. Düzenli olarak birlikte yemek yemek çocuğunuzla iletişiminiz için iyi bir yol olabilir. Hatta daha iyi bir tercih olarak birlikte yemek yapmaya çağırabilirsiniz. Çocuğunuzla iletişimde sıkıntı yaşadığınız zamanlarda onunla ortak paylaşımlar yapmayı deneyin. Yakın olmanız konuşmaya başlamak için önemli bir adım olabilir. Amca ya da büyük kuzen gibi başka bir yetişkinden de destek almak konuşmaya yönlendirebilir.
Baskıyı en aza indirin
Çocuğunuza “ben senin yaşındayken böyle olmuştu” gibi baskılar yapmayın. Ona giyim ve saç tarzı konusunda biraz daha esnek davranın. Gençlerin kendilerini ifade etmek için ailelerinden farklı yollar kullanmaları doğaldır.
Dövme; piercing gibi vücut sanatlarına ilgi gösteren bir çocuğunuz varsa, deri enfeksiyonları, alerjik reaksiyonlar
hepatit-B ve C, kalıcı olması ve yara izleri gibi konularda onunla konuşmayı deneyin sizi anlayacaktır.
Çocuğunuza kendisini ifade etmesi için zaman verin. Unutmayın ki yetişkin olmak için o dönemleri atlatması gerekiyor.
Siber güvenlik için teşvik edin
Teknolojiyi kullanarak çocuğunuzun ziyaret ettiği web sitelerini tanıyın. İmkânınız varsa evde ortak alanda bir bilgisayar bulundurun. Aşağıdaki temel kuralları çocuğunuza hatırlatın;
- Kişisel bilgilerinizi çevrimiçi ortamlarda paylaşmayın
- Şifrelerinizi paylaşmayın
- Çevrimiçi ortamda tanıdığınız bir kişiyle buluşmayın
- Yüzyüze olmadığınız bir kişiye mesaj ya da herhangi bir şey göndermeyin.
- Araba kullanırken mesaj okumayın ya da telefonla konuşmayın.
- İntihal yapmayın.
- Bir kişi sizi mesajla veya farklı bir şekilde rahatsız ediyorsa ebeveyn ya da büyük bir yetişkinle paylaşın.
Sınırları Belirleyin
Çocuğunuza okulda, evde veya herhangi bir yerde nasıl davranması gerektiğini, hangi davranışlarının kabul edilemez olduğunu ve mümkünse davranışlarını düzeltmeyi anlatın. Kural koyarken sınırları tam ayarlayamazsanız uyum ve güvensizlik sorunu ortaya çıkabilir. Sınırları ayarlarken;
- Ültimatomdan kaçının. Çocuğunuz bunu küçümseyici olarak görebilir ve meydan okuma olarak yorumlayabilir.
- Net olun. Bundan sonra geç kalmak yok demek yerine belirli bir sokağa çıkma yasağı düzenleyebilirsiniz.
- Kısa ve öz olun. Kuralları mümkün olduğunca kısa ve öz tutun.
- Yazılı kurallar koyun. İtiraz etmemesi için bu yöntemi deneyebilirsiniz.
- Esnek Olun. Çocuğunuza daha fazla sorumluluk yüklerken onu daha fazla özgür bırakmalısınız. Çocuğunuzun davranışları olumsuza yöneldiğinde sizde kurallarınızı katılaştırabilirsiniz.
- Kararlarınızın açıklamasını yapın. Sizin aldığınız kararların amacını çocuğunuza açıklamak durumunda kalabilirsiniz.
- Makul olun. Çocuğunuzun uymayacağını bildiğiniz kuralları koymaktan kaçının. Her zaman dağınık olan bir çocuk için yatak odasını toplu tutmak kolay değildir.
Makul sınırlar belirlediğinizden emin değil misiniz? Bu durumda diğer ebeveynler ve doktorunuzla konuşun. Kuralları belirlerken size yardımcı olacaklardır.
Öncelikli Kurallar
Kurallarınızın devamlılığını sağlamak önemli olsa da zaman zaman ödev alışkanlıkları, uyku vakti ve tv seyretme gibi konularda istisnalar yapabilirsiniz. Öncelikli kurallar çocuğunuzla pazarlık ve uzlaşma yapma şansınızı getirecektir. Pazarlık yapmadan önce kendinizce kısıtlamaları düşünün. Madde bağımlılığı, cinsel aktivite, hızlı araba kullanma gibi konularda güvenlik söz konusu olduğu için kesinlikle pazarlık yapmayın ve kurallarınızı esnetmeyin. Çocuğunuz tütün, alkol yada diğer madde kullanımlarını hoş görmeyeceğinizin bilincinde olmalıdır.
Sonuçları zorlayın
İletişim kurmak için dostça yaklaşmak gerekebilir. Çocuğunuzla ne zaman ciddi konuşup ona olumlu mesajlar vereceğinizi, ne zaman şiddetli tepki göstereceğinizi ayarlamalısınız. Gençlerle iletişiminizde aşağıdaki yöntemleri göz önünde bulurun:
- İhmal Etmeyin. Çocuğunuzun yüzü asıksa, sürekli bağırıyor ve söyleniyorsa dikkatli olun ve onunla konuşacağınızı söyleyin. Onun bu halini görmezden gelmeyin.
- Kızma ve reddetme. Uygun bulmadığınız bir davranışı söyleyin. Ancak bunu söylerken aşağılayıcı, alaycı ve saygısızca konuşmaktan ve ayarsız ses tonundan kaçının. Ayrıca arkadaşlarının yanında onu azarlamayın.
- Ek sorumluluklar verin. Çocuğunuza ek ev işleri yaptırın.
- Ek kısıtlamalar uygulayın. Bilgisayar başında geçireceği zaman ya da cep telefonu
- kullanımı gibi konularda ek kısıtlamalar uygulayabilirsiniz.
- Sonuca ulaşmak için ona soru sorun. Kendisinin de rol oynadığı kararlarda sonucu kabullenmesi daha kolay olacak ve daha az zaman alacaktır.
Sınırlar konusunda tutarlı olun. Seçtiğiniz yöntem ne olursa olsun hemen teslim olmayın ve kurallarınızın çiğnenmesine izin vermeyin. Etkili bir disiplin sistemi uygulamak için cezaları birkaç saat veya birkaç gün uygulayın. Kızgın olduğunuz zamanlarda ceza vermekten kaçının. Herhangi bir konuda suç varsa bireysel değil (sadece suçlu olan değil) tüm aile üyelerinin cezalandırılması yöntemini uygulayın. Disiplin uygularken fiziksel zarar vermekten kaçının.
Olumlu bir örnek olun
Unutmayın ki gençler ebeveynlerini izleyerek davranışlarını düzenlerler. Yaptıklarınız söylediklerinizden daha tesirli olmaktadır. Olumlu ve çocuğunuzun takip edeceği bir örnek olun.
