Mate çayının; kahvenin gücüne, klasik çayın faydalarına ve çikolatanın verdiği mutluluk hissine sahip olduğu söyleniyor. Yani bir nevi mucizevi içecek.
Bu makalede; bilimsel çalışmalar ve onların sonuçlarına dayanarak tespit edilmiş mate çayının faydalarını, yan etkileri ile birlikte mate çayı zararlarını görebilirsiniz. Ayrıca bu yazıdan mate çayının zayıflatıcı etkisi ve hazırlanışı dahil tüm konularda bilgi alabilirsiniz.
Mate çayı nedir?
Mate çayı, Ilex paraguariensis bitkisinin yapraklarından ve dallarından elde edilen bitkisel bir çaydır.
Yapraklar genel olarak sıcakta kurutulur, daha sonra çay yapmak için sıcak suyla demlenir.
Mate çayının geleneksel olarak “kabak” adı verilen bir kapta yapılır, süzüldükten sonra tüketilir.
Bu geleneksel kabaktan paylaşmanın dostluk ve bağın bir işareti olduğu söylenir.
ÖZET
Mate çayı, Ilex paraguariensis bitkisinin kurutulmuş yapraklarından ve dallarından yapılan bir çay türüdür.
Mate çayı faydaları nelerdir?
1. Antioksidan ve faydalı besinler bakımından zengindir
Mate çayının besleyici özellikleri dışında sağlığa bir çok faydası vardır;
Xanthines: Mate çayında bulunan bileşikler uyarıcı görev üstlenir. Çay, kahve ve çikolatada da bulunan kafein ve teobromini içerir.
Caffeoyl türevleri: Bu bileşikler mate çayının en sağlıklı maddesi olan antioksidanlardır.
Saponinler: Bu acı bileşiklerin bazı iltihap önleyici ve kolesterol düşürücü özellikleri vardır.
Polifenoller: Bu bileşikler, birçok hastalık riskini azaltan büyük bir antioksidan grubudur.
İlginç bir şekilde, mate çayının antioksidan gücünün beyaz çay ve yeşil çayınkinden biraz daha yüksek olduğu düşünülmektedir.
Dahası mate çayında, vücudunuzun ihtiyaç duyduğu hemen hemen her vitamin ve minerale ek olarak dokuz temel amino asitten yedisi bulunmaktadır.
Bununla birlikte, mate çayında önemli besin maddelerinden çok az miktarda vardır. Bu sebeple tek başına tüketildiğinde yeterince besleyici değildir.
ÖZET
Mate çayı antioksidan bakımından çok zengin ve içerisinde bir çok besleyici madde bulunan bir çaydır.
2. Enerjiyi Artırabilir ve Zihinsel Olarak Odaklanmayı Kolaylaştırır
Mate çayında kupa başına 85 mg kafein vardır. Bu miktar bir bardak kahveden daha az olmakla birlikte bir bardak çaydan daha fazladır.
Bu nedenle, diğer kafeinli yiyecekler veya içecekler gibi, enerji seviyenizi artırma ve kendinizi daha az yorgun hissettirme kabiliyetine sahiptir.
Kafein, beyindeki belirli sinyalleme moleküllerinin seviyelerini de etkileyerek, zihinsel odaklanmayı kolaylaştırır.
Yapılan bilimsel çalışmalarda 37.5 ila 450 mg arasında kafein tüketen katılımcıların uyanıklık, kısa süreli hatırlama ve reaksiyon süresinin daha iyi olduğunu gözlemlemiştir.
Buna ek olarak, mate çayını düzenli olarak tüketenler sıklıkla bu çayın kahve gibi uyanıklığı artırdığını, ancak yan etkilere neden olmadığını söylemektedir.
Ancak, bu referanslar henüz bilimsel olarak kanıtlanmamıştır.
ÖZET
Mate çayının içerdiği yüksek kafein sayesinde enerji seviyenizi ve odaklanmanızı artırır.
3. Fiziksel Performansı Geliştirebilir
Kafeinin, kas kasılmalarını iyileştirdiği, yorgunluğu azalttığı ve spor performansını% 5’e kadar artırdığı bilinmektedir.
Mate çayının orta derecede kafein içerdiğini düşünürsek fiziksel performansı doğrudan etkileyeceğini söyleyebiliriz.
Son zamanlarda yapılan bir çalışmada mate çayının etkileri hem kadınlar hem de erkekler üzerinde test edildi. Çalışmada, egzersiz yapmadan hemen önce kadın ve erkeklere 1 gramlık mate çayı kapsülleri verildi. Bu kapsüllerin egzersiz sırasında %24 daha fazla yağ yakımını sağladığı görüldü.
Yağ yakan bitki çayı matenin spordan önce ne kadar içilmesi gerektiği şu anda tam olarak bilinmemektedir.
ÖZET
Mate çayı, egzersiz sırasında yağ yakımını artırır. Kas kasılmalarını da iyileştirebilir ve yorgunluğu azaltabilir böylece de fiziksel performansınız artar.
4. Vücudu Enfeksiyonlara Karşı Koruyabilir
Mate çayı, bakteri, parazit ve mantar enfeksiyonlarını önlemeye yardımcı olabilir.
Yapılan bir araştırmada çok miktarda tüketilen mate çayı ,mide kramplarına, gıda zehirlenmesi belirtilerine ve ishale neden olan bir bakteriyi etkisiz hale getirmiştir.
Mate çayındaki bileşikler ayrıca, pullu deri, kepek ve bazı deri döküntülerine neden olan mantar türlerinin büyümesini önleyebilir.
Son olarak bilimsel araştırma sonuçlarına göre mate çayının içerisindeki bileşikler bağırsak parazitlerine karşı bir miktar koruma sağlayabilir.
Bununla birlikte, bu çalışmaların çoğu izole hücreler üzerinde yapıldı. Mate çayının sağlığa faydalarının netleşmesi için insanlar üzerinde daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir.
ÖZET
Mate çayının anti-bakteriyel, mantar önleyici ve parazit önleyici özellikleri vardır. Ancak bu konuda daha fazla bilimsel çalışma yapılması gerekmektedir.
5. Mate çayı zayıflamaya yardımcı olur
Günümüzde mate çayı zayıflatır mı sorusu ya da mate çayı ile zayıflayanların yorumları her yerde karşımıza çıkar. Mate çayını düzenli bir şekilde tüketen kişilerin kendi tecrübelerinden yola çıkarak yapılan yorumlar ve bilimsel araştırmalar bu çayın kilo vermeye yardımcı olduğunu göstermektedir.
Hayvanlarla yapılan bazı çalışmalar mate çayının metabolizmayı hızlandırdığı, iştahı azaltıp kilo vermeye yardımcı olduğu sonucunu ortaya çıkarmıştır.
Ayrıca mate çayının vücuttaki toplam yağ hücresi sayısını ve bölgesel yağlanmayı azalttığı görülmüştür.
İnsanlarla yapılan çalışmalarda ise mate çayının depolanmış yağ yakımını hızlandırdığı ortaya çıkmıştır.
Aşırı kilolu insanlarla yapılan bir çalışmada, araştırmaya katılan kişilere günde 3 gram mate çayı verilmiştir. 12 hafta sonunda bu kişilerin ortalama 700 gram kilo verdikleri görülmüştür. Ayrıca bu kişilerin göbek bölgesinde %2 oranında incelme saptanmıştır. Yani mate çayı, göbek eriten çay olarak tüketilebilir.
Buna karşın, plasebo verilen katılımcılar 12 haftada 2.8 kilo almış ve bel bölgesindeki yağlanma %1 artmıştır.
ÖZET
Mate çayı, metabolizmayı hızlandırabilir, yağ yakımını kolaylaştırarak kilo vermenize yardımcı olabilir.
6. Bağışıklık Sisteminizi Güçlendirir
Mate çayı, anti-inflamatuar özelliklere sahip doğal bileşikler olan saponinler bakımından zengindir.
Ayrıca, az miktarda C vitamini, E vitamini, selenyum ve çinko içerir. Bu antioksidanlar sağlığınızı iyileştirerek bağışıklık sistemini güçlendirir.
Ancak mate çayının insan sağlığı ve bağışıklık sistemi üzerindeki etkisi henüz incelenmemiştir.
ÖZET
Mate çayının bağışıklık sistemini güçlendirebilecek antioksidan özellikleri vardır.
7. Kan Şekerini düşürür
Mate çayı kan şekerini düşürmeye ve şeker hastalarında sıklıkla görülen komplikasyonları azaltmaya yardımcı olabilir.
Aynı zamanda birçok hastalığın gelişimine ve kötüleşmesine neden olan glikasyon son ürünlerinin oluşumunu da önleyebilir.
Ancak, insanlar üzerinde yapılan araştırmalar şu anda yeterli değildir.
ÖZET
Mate çayı kan şekeri ve insülin dengesini ayarlayabilir. Ancak insanlarla yapılan çalışmalar şu anda bunu kanıtlamak için yeterli değildir.
8. Kalp Hastalığı Riskini Azaltabilir
Mate çayı, kalp hastalığına karşı koruyucu caffeoyl türevleri ve polifenoller gibi antioksidan bileşikler içerir.
Yapılan diğer çalışmalarda mate özütünün de kalp hastalığına karşı koruma sağladığı görülmüştür.
Mate çayının kolesterol seviyelerini düşürdüğü bilinmektedir.
40 günlük bilimsel bir çalışmada her gün 325 ml mate çayı tüketen katılımcıların çalışma sonunda kolesterol seviyelerinde % 8.6-13.1 arasında düşüş görüldü.
Ancak tüm bunlara rağmen daha net ve kesin sonuçlar elde edilmesi için daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir.
ÖZET
Mate çayının antioksidan, anti-inflamatuar ve kolesterol düşürücü özellikleri, kalp hastalığına karşı korunmaya yardımcı olabilir.
Mate çayı nasıl demlenir?
Su kabağı olarak da bilinen geleneksel bir kapta servis edilir.
Demlendikten sonra süzgeç yardımıyla süzülerek servis yapılır.
Mate çayını hazırlamak için, kullanacağınız kabın dibine mate yapraklarını koyun.
Eğer mate çayını hazırlamak için bu özel demlik sizde yoksa french press ya da normal demlik kullanabilirsiniz.
Mate çayı genelde, yanmış şeker, limon suyu veya süt ile servis edilir. Bir kere demlenen mate yaprakları bir kaç kez daha demlenebilir.
Mate çayı geleneksel olarak sıcak tüketilse de bazı sıcak yerlerde soğuk olarak da tüketilebilir.
ÖZET
Mate çayı sıcak ya da soğuk tüketilebilir. Geleneksel demleme yöntemlerinde kabaktan yapılan özel demlik kullanılır ancak klasik demliklerde de çay hazırlanabilir. Mate çayı hazırlanışı da tıpkı diğer çaylar gibidir.
Mate çayının zararları nelerdir?
Sağlıklı yetişkinler için mate çayının zararları yoktur. Ancak düzenli tüketildiğinde mate çayının yan etkileri şunlar olabilir;
Kanser
Bilimsel çalışmalar mate çayının uzun süre ve çok miktarda tüketilmesinin üst solunum ve sindirim sistemi kanserleri riskini artırabileceğini göstermektedir.
Bunun sebebinin de mate çayının polisiklik aromatik hidrokarbonlar içermesidir. Bu hidrokarbonlar tütün dumanında veya ızgarada et pişerken çıkan dumanda da bulunur.
Mate çayı oldukça sıcak bir şekilde tüketilir. Bu da solunum ve sindirim kanallarına zarar vererek kanserli hücre oluşumu riskini artırabilir.
Tüm bunların yanında mate çayının, içindeki bazı bileşikler vücudu diğer kanser türlerine karşı koruyabilir.
Kafeine bağlı yan etkiler
Mate çayında normal çaya göre daha fazla kafein vardır. Fazla kafein tüketimi bazı kişilerde baş ağrısı, migren tetiklenmesine ve yüksek tansiyona neden olabilir.
Hamile kadınların günde üç fincandan fazla mate çayı tüketmemesi gerekir. Fazla mate çayı tüketimi düşüğe veya bebeğin olması gerekenden daha zayıf doğmasına neden olabilir.
İlaç Etkileşimleri
Bilimsel çalışmalar, mate çayında bulunan bazı bileşiklerin monoamin oksidaz inhibitör (MAOI) aktivitesine sahip olduğunu göstermektedir. Bu inhibitörler depresyon ve Parkinson hastalığı tedavisinde kullanılan ilaçlarda bulunur.
Bu sebeple depresyon ya da parkinson ilacı kullananların mate çayını dikkatli bir şekilde tüketmeleri gerekir.
Son olarak, kafein içeriği nedeniyle, kas gevşetici Zanaflex veya antidepresan Luvox ile etkileşime girebilir. Bu ilaçları kullanan kişilerin mate çayı tüketmemesi gerekir.
ÖZET
Aşırı miktarda mate çayı tüketimi bazı kanser risklerini artırabilir. Ayrıca hamile kadınlar, kafeine duyarlılığı olanlar ve bazı ilaçları alanlar mate çayından uzak durmalıdır.
Mate çayı zayıflatır mı?
Mate çayının zayıflatması konusunda yorumlar kişiye göre değişebilir. Çünkü aşırı kalorili yiyecekler yerken ve hiç hareket etmezken tek başına mate çayı içmek zayıflatmaz. Ancak bilimsel çalışmalarda da görüldüğü gibi mate çayının yağ yakma ve yağ yakımını artırma özelliği vardır. Bu da mate çayını zayıflatıcı çay kategorisine koyar.
Mate çayı nerede satılır?
Bu çayı açık hale ya da poşet çay olarak iki şekilde bulabilirsiniz. Herhangi bir aktarda gram ile alabileceğiniz mate çayını marketlerde poşet çay olarak kutularda değişik markalarda bulabilirsiniz. Online olarak mate çayını satın almak isterseniz değişik yerlerde daha farklı markalar bulabilirsiniz.
Sonuç olarak; mate çayı herkes için uygun olmayabilir. Çok sıcak ve çok fazla içilmesi bazı kanser risklerini artırabilir. Ancak bunların yanında mate çayının sağlığa yararları oldukça fazladır.
Mate çayını denemek istiyorsanız azar azar içerek başlayın. Ayrıca çayı kaynamış birazcık dinlenmiş suyla yapıp içmeden önce biraz soğumaya bırakın.
