Sıcak basmaları ve kilo alma gibi durumlara neden olabilir. Çoğu kadın için bu dönemde tıbbi tedaviye gerek yoktur. Bu makalede menopoz öncesi belirtiler ve menopoz ağrıları dahil menopoz dönemi hakkında tüm bilgileri bulabilirsiniz.
Menopoz Ne Zaman Başlar ve Ne Kadar Sürer?
Çoğu kadında erken menopoz belirtileri adetinin kesilmesinden 4 yıl önce başlar. Çok az sayıda kadında menopoz öncesi belirtileri adet kesilmesinden 10 yıl önce başlar. Aynı şekilde adet dönemi sona erdikten sonra belirtiler 12 yıl boyunca devam eden çok az kadın vardır.
Menopoz yaşı ortalama ülkelere göre değişir. Türkiye’de ortalama yaş 47 dir.
Menopoz zamanı genetiğe, yumurtalıklarınızın sağlığına ve bir çok etmene bağlıdır. Perimenopoz genellikle asıl menopoz döneminden önce ortaya çıkar. Perimenopoz, menopoza girme hazırlığında hormonlarınızın değişmeye başladığı bir zamandır. Birkaç aydan birkaç yıla kadar sürebilir. Birçok kadın, 40 lı yaşları ortasında belirtileri görmeye başlar. Erken menopoz dönemine girmeden direk menopoza giren kadınlar da vardır.
Kadınların yaklaşık yüzde 1’i 40 yaşından önce, yaklaşık yüzde 5’i 40 ile 45 yaş arasında menopoza girer. Buna primer over yetmezliği denir.
Erken Menopoz, Menopoz Dönemi ve Menopoz Sonrası Dönem
Perimenopozda adet dönemleri düzensizleşir. Adetleriniz gecikmiş olabilir veya bir kaç ay adet görmeyebilirsiniz. Adet dönemi de daha ağır veya daha hafif olabilir.
Menopoz, bir yıl boyunca adet görmeme olarak tanımlanır. Menopoz sonrası dönem sonraki dönemi ifade eder.
Menopoz Belirtileri Nelerdir?
Her kadının deneyimi benzersizdir. Belirtiler, menopoz aniden veya daha kısa bir sürede ortaya çıktığında genellikle daha şiddetlidir. Kanser veya rahim ameliyatı gibi yumurtalık sağlığını etkileyen sağlık durumları, sigara içmek gibi belirli yaşam tarzı seçimleri menopozun belirtilerini, süresini ve belirtilerin şiddetini etkiler.
Adet düzensizliklerinin yanı sıra, belirtiler genellikle aynıdır. Erken menopozun en sık görülen belirtileri:
- Daha az sıklıkta adet görme
- Normaldekinden çok daha ağır ya da hafif adet görme
- Sıcak basmaları, gece terlemeleri ve kızarma dahil çeşitli durumlar.
- Tahminen kadınların yüzde 75’i menopoz döneminde vazomotor belirtiler yaşıyor.
Diğer menopoz belirtileri arasında şunlar vardır:
- Uykusuzluk
- Vajinal kuruluk
- Kilo almak
- Depresyon
- Anksiyete
- Konsantrasyon zorluğu
- Hafıza problemleri
- Libido (cinsel dürtü ) azalması
- Kuru cilt, ağız ve gözler
- Sık idrara çıkma isteği
- Göğüslerde hassasiyet ve ağrı
- Baş ağrısı
- Kalp çarpıntısı
- İdrar yolu enfeksiyonları (İYE)
- Kas kütlesinde azalma
- Eklemlerde ağrı ve sertleşme (kireçlenme)
- Kemik kütlesinde azalma (kemik erimesi)
- Göğüslerde sarkma
- Saç tellerinin incelmesi ve azalması
- Yüz, boyun, göğüs,sırt ve vücudun diğer bölgelerinde tüylenme.
Menopoz Neden Olur?
Menopoz, zamana vücudun daha az üreme hormonu ve yumurta üretmesi sonucu ortaya çıkan bir dönemdir. Vücutta bazı hormonlar daha az üretilmeye başlar, bunlar;
- östrojen
- progesteron
- testosteron
- folikül uyarıcı hormon (FSH)
- luteinize edici hormon (LH)
Menopoz dönemindeki en dikkat çekici değişikliklerden biri aktif yumurtaların kaybıdır. Yumurtalık folikülleri, adet duvarına ve üretkenliğe izin veren yumurtalık duvarından yumurta üreten ve salgılayan yapılardır.
Çoğu kadın, adet dönemleri ağırlaştığında ve uzadığında bu dönemlerin düzensiz olmaya başladığını fark eder. Adet düzensizliği genelde 40 lı yaşların ortasında görülmeye başlanır. Bir süre sonra da menopoz dönemi başlar.
Bazı durumlarda doğal süreç gerçekleşmez. Bazı yumurtalık ve rahim ameliyatları sonucunda da menopoza girilebilir.
Cerahi menopozun nedenleri şunlardır;
- Rahim ve yumurtalıkların cerrahi olarak alınması,
- Yumurtalıklara ciddi hasar veren ya da tahrip eden pelvik yaralanmalar,
- Tümör tedavisinde kullanılan hormon tedavileri, cerrahi veya radyasyon tedavileri ile yumurtalıkların işlevsizz hale getirilmesi
- Rahim ve yumurtalıkların radyasyona maruz kalması
Menopoz Nasıl Anlaşılır?
45 yaş ve altındaysanız ve belirtileri yaşıyorsanız doktora başvurmanız gerekir.
Teşhis için tek bir test yoktur. İlk olarak doktorunuz hormonlarınızı kontrol etmek için kan testi isteyecektir. Bir yıl boyunca adet olmamış kadınların kan testlerinde FSH hormonunun yükselmiş olması genellikle menopozun kesinleştirilmesi anlamına gelir. Teşhis için bazı idrar testleri ve tükürük testleri de vardır ancak bunlar pahalı ve güvenilmezdir.
Perimenopoz sırasında FSH ve östrojen seviyeleri günlük olarak dalgalanır, bu nedenle çoğu doktor belirtilere, tıbbi geçmişe ve adet bilgilerine dayanarak bu durumu teşhis eder.
Var olan belirtilere ve hastalık geçmişinize bağlı olarak doktorunuz farklı testler talep edebilir. Böylece aynı belirtilere neden olabilecek diğer hastalıklar elenir.
Belirti testi olarak bilinen en temel teşhis edici kan testleri şunlardır;
- Tiroid fonksiyon testleri
- Kan testleri
- Karaciğer fonksiyon testleri
- Böbrek fonksiyon testleri
- Testosteron, progesteron, prolaktin, östradiol ve koryonik gonadotropin (hCG) gibi hormon testleri
Menopoz Tedavisi
Menopoz belirtileriniz hayat kalitenizi etkileyecek derecede ağırsa tedaviye ihtiyacınız olabilir. Hormon tedavisi genelde 60 yaşın altında ya da menopoz başladıktan sonraki ilk 10 yıl içerisinde etkili bir tedavi olabilir. Hormon tedavisi ile;
- Sıcak basmaları
- Gece terlemeleri
- Kızarmalar
- Vajinal fonksiyonların azalması
- Kemik erimesi ve kemiklerde güçsüzlük gibi belirtiler kontrol altına alınabilir.
Saç dökülmesi ve vajinal kuruluk gibi daha spesifik menopoz belirtilerini tedavi etmek için diğer ilaçlar kullanılabilir.
Menopoz belirtilerini azaltmak için kullanılan diğer ilaçlar şunlardır;
- Saç incelmesi ve dökülmesi için haricen kullanılan losyonlar,
- Kepek önleyici şampuanlar,
- Tüylenme için topikal kremler
- İleri derecedeki göz kuruluğu için uygun ilaçlar
- Hormonal olmayan kayganlaştırıcılar ya da vajina nemlendiricileri
- Krem, veya tablet formunda düşük doz östrojen bazlı vajinal kayganlaştırıcılar
- Vajinal kuruluk ve ağrılı ilişki için ospemifene
- Uykusuzluk için uyku ilaçları
- Postmenstrual osteoporoz doktorunuz uygun göreceği ilaçlar.
Menopozda Bitkisel Tedavi ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Bitkisel tedaviler, yaşam tarzı değişiklikleri ve alternatif tedaviler kullanarak ileri seviye olmayan menopoz belirtileri doğal yollarla azaltılabilir. Belirtiler için evde kendi kendinize kullanabileceğiniz yöntemler;
- Sakin ol ve rahat olun
- Özellikle geceleri ve sıcak ya da öngörülemeyen havalarda, bol kıyafetler giyin. Bu şekilde ateş basmalarını kontrol edebilirsiniz.
- Yatak odanızı serin tutmak ve geceleri ağır battaniyeleri kullanmaktan kaçınmak, gece terlemelerinizi azaltır. Düzenli olarak gece terlemeniz varsa, yatağın üzerine yatak koruyucu geçirebilirsiniz.
- Kızarmak istemiyorsanız etrafınızda düzenli olarak vantilatör gibi serinleticiler bulundurabilirsiniz.
Menopozda Beslenme ve Egzersiz
Kilo vermek için günlük kalori alımınızı 400-600 kalori arasında azaltın. Günde en az 20-30 dakika egzersiz yapmak oldukça önemlidir. Bunların dışında;
- Enerjinizi artırmak
- Geceleri iyi uyumak
- Ruh halinizi iyileştirmek
- Genel olarak moralinizi yüksek tutmak,
- İhtiyaçlarınızı paylaşmak,
- Herhangi bir depresyon, endişe, üzüntü, uykusuzluk ve kimlik değişikliği gibi konularda psikolog ya da psikiyatrist ile konuşmak menopozun belirtilerini azaltmada yardımcı olabilir.
Ayrıca ihtiyaçlarınızı bilmeleri için aile üyelerinizle, sevdiklerinizle veya arkadaşlarınızla her konuda konuşabilirsiniz.
Kemik erimesi riskini azaltmak ve uykunuzu iyileştirmek için kalsiyum, D vitamini ve magnezyum takviyesi alın. Kendinize özel takviye gıda ya da ilaçlar almak konusunda doktorunuza başvurun.
- Gevşeme tekniklerini uygulamayı deneyin
- Gevşeme ve nefes alma tekniklerini uygulayın, örneğin:
- Yoga
- Nefes egzersizleri
- Meditasyon
Cilt Bakımı Yapın
Cildin kurumasını azaltmak için günlük nemlendiriciler uygulayın. Cildin kurumasına neden olmamak için çok sık banyo yapmayın ve yüzmeyin.
Uyku sorunlarınızı çözün
Uyku sorunlarınızı geçici olarak çözmek için uyku hapları alabilirsiniz. Ancak uzun süreli ve kalıcı çözümler için uzman bir doktora başvurmanız gerekir
Sigarayı bırakın ve alkol kullanımını sınırlayın
Sigarayı bırakın ve pasif içici olmamak için sigara dumanına maruz kalmaktan kaçının. Sigara dumanına maruz kalmak da menopoz belirtilerini kötüleştirebilir. Belirtileri azaltmak için alkol alımını sınırlamak da önemlidir. Aşırı alkol tüketimi sağlık sorunlarına neden olur.
Diğer Menopoz İlaçları
Bazı sınırlı çalışmalar östrojen eksikliğinden kaynaklanan belirtiler için bitkisel ilaçların kullanımını desteklemiştir.
Belirtilerin azaltılmasına yardımcı olabilecek doğal takviyeler ve besinler şunlardır:
- Soya
- E vitamini
- izoflavon
- melatonin
- Keten tohumu
Omega-3 asitlerinin de menopoz belirtilerine iyi geldiği iddia edilmektedir, ancak bunlar için yeterli sonuç elde edilebilecek çalışmalar yapılmamıştır.
SONUÇ
Menopoz, bir kadının adet döngüsünün doğal olarak sona ermesi ya da cerrahi olarak durdurulmasıdır, bu da doğurganlığın sona erdiğini gösterir. Çoğu kadın 47-50 yaşına kadar tam olarak bu döneme girmez. Ancak, genetik veya diğer nedenlerle erken menopoza girmek de mümkündür.
Birçok kadın menopozdan önceki birkaç yıl içinde belirtileri görür. En yaygın belirtiler ateş basmaları, gece terlemeleri ve kızarmalardır. Belirtiler tam olarak menopoza girdikten sonra 4-5 yıl daha görülmeye devam edebilir.
Belirtiler çok ağırsa ve yaşam kalitenizi etkiliyorsa, hormon tedavisi gibi tedavilerden faydalanabilirsiniz. Genellikle menopozun belirtileri, doğal ilaçlar ve yaşam tarzı değişiklikleri ile azaltılabilir.
