Tıbbi müdahale olmadan gerçekleşen doğal menopoz, üç aşamada gerçekleşir:
- Perimenopoz (menopoz öncesi)
- Menopoz
- Menopoz sonrası
Birçok insan menopozu perimenopoz ile karıştırır. Perimenopoz, bir kadının menopoza girmeye başladığı aşamadır. Perimenopozun belirtileri şunlardır;
- Sıcak basmaları
- Gece terlemeleri
- Vajinal kuruluk
Perimenopoz sırasında vücudunuz daha az östrojen üretmeye başlar. Bu, son bir veya iki yıl süren perimenopoza kadar, hormon düzeyleriniz hızla düşer. Perimenopoz, asıl menopoza girmeden 10 yıl öncesinde başlayabilir. Genellikle 40 yaşlarında perimenopoz dönemi başlar, ancak bazı kadınlar 30 yaşlarında bu döneme girerler.
12 ay aralıksız regl olmazsanız, doktorunuz tam olarak menopoza girdiğinizi söyleyecektir. Bundan sonrasında ise menopoz sonrası dönem başlar. Cerrahi müdahala ile yumurtalıklarınız alınırsa anında menopoza girersiniz.
Menopoz Belirtileri Ne Kadar Sürer?
Perimenopoz belirtileri ortalama dört yıl sürebilir. Buna bağlı benzer belirtiler, menopoz ve menopoz sonrası sırasında yavaş yavaş azalır. Bir yıl boyunca adet görmeyen kadınların menopoz sonrası döneme girdiği kabul edilir.
Sıcak basmaları, ateş basmaları olarak da bilinir, perimenopozun sık görülen bir belirtisidir. Yapılan bir çalışmada ateş basmalarının perimenopoz sonrasında 10.2 yıl daha devam edebileceği görülmüştür. Bu süre ortalama ateş basma sürelerinden daha uzundur.
Araştırmacılar ayrıca, siyahi kadınların ve ortalama kilolu kadınların, beyaz kadınlara ve fazla kilolu kabul edilen kadınlara göre daha uzun süre sıcak basması yaşadığını tespit etti.
Bir kadının 55 yaşından önce menopoza girmesi mümkündür. Erken menopoz, 45 yaşından önce menopoz belirtilerinin ortaya çıkması da erken menopoz olarak değerlendirilir. 40 yaş ve altında menopoz belirtileri ortaya çıkmışsa bu zamanından önce başlayan menopozdur.
Erken veya zamanından önce başlayan menopoz birçok nedenden dolayı olabilir. Bazı kadınlar histerektomi gibi cerrahi müdahale nedeniyle erken veya zamanından önce başlayan menopoza girebilirler. Ayrıca bu durum yumurtalıkların kemoterapi gibi tedavilerden zarar görmesi durumunda da ortaya çıkabilir.
Menopoz belirtileri
Menopozun erken belirtilerinde ilk sırada adet düzensizliği yer alır. Belirtilerin sıklığı, şiddeti ve süresi, perimenopoz sırasında ve menopoza girerken kişiden kişiye değişir.
Menopoza girdikten sonra (12 aydır adet olmadan) ve menopoz sonrası dönemde, menopoz belirtileri ortalama dört ila beş yıl arasında devam edebilir, ancak sıklık ve yoğunluğu azalır. Bazı kadınlar bu belirtilerin daha uzun sürdüğünü söyler. Menopozun en sık görülen belirtileri şunlardır:
- Sıcak basmaları. Bunlar yüzünüzde ve vücudunuzda ani bir sıcaklık dalgası hissetmenize neden olur. Birkaç saniye veya birkaç dakika veya daha uzun sürebilirler. Ateş basmaları günde birkaç kez veya ayda birkaç kez olabilir.
- Gece terlemeleri. Uyku sırasında sıcak basması gece terlemelerine neden olabilir. Gece terlemeleri sizi uyandırabilir ve gün boyunca ekstra yorgun hissetmenize neden olabilir.
- Ani üşüme ve titreme. Ateş basması sonrasında vücudunuz soğuduktan sonra aniden üşüme, titreme ile birlikte ayaklarınızın buz gibi olduğunu hissedebilirsiniz.
- Vajinal değişiklikler. Vajinal kuruluk, seks sırasında rahatsızlık, düşük libido ve ani tuvalete gitme ihtiyacı, menopozun genitoüriner sendromunun belirtileridir (GSM).
- Duygusal değişiklikler. Bunlar hafif depresyon, duygu durum dalgalanmaları ve öfke olarak ortaya çıkabilir.
- Uyku problemi. Gece terlemeleri nedeniyle uykusuzluk gibi uyku sorunları ortaya çıkabilir.
Perimenopozun diğer belirtileri şunlardır;
- Göğüslerde hassasiyet
- Daha ağır ya da daha hafif regl periyodları
- Kötüleşen regl öncesi dönemi
- Gözlerde, ciltte ve ağızda kuruluk
Bazı durumlarda erken menopozun belirtileri şunlardır;
- Baş ağrısı
- Kalp çarpıntısı
- Kas ve eklem ağrısı
- Odak ve hafıza sorunları
- Saç dökülmesi veya saçlarda azalma
- Kilo almak
Bu ek menopoz belirtilerinden herhangi birini yaşarsanız, bu belirtilerin menopozdan kaynaklandığına emin olmak için hemen doktora gidiniz. Perimenopozda bu belirtilerin herhangi birini yaşayabilirsiniz. Ancak sıcak basmaları tipik olarak perimenopozun başlangıcında ortaya çıkar.
Erken Menopoz Belirtileri
Perimenopoz ve menopoz dönemi, birçok kadın için rahatsız edici ve bazen acı verici olabilir. Ama bu durum yaşlanmanın bir parçası olduğu için olağan bir süreçtir. Bu dönemleri daha rahat geçirebilmeniz için menopoz öncesi ve menopoz belirtilerini kontrol edebilirsiniz.
Sıcak Basmaları
Menopoz döneminde ateş basmalarını idare edebilmek için şu yöntemleri deneyebilirsiniz;
- Baharatlı yiyecekler veya alkol gibi ateş basmalarını artıran yiyecek ve içeceklerden uzak durun.
- Evde ve iş yerinde vantilatör gibi serinleticiler kullanın.
- Eğer hala adet döneminiz devam ediyorsa, düşük dozda doğum kontrol hapları alabilirsiniz.
- Ateş basmalarında yavaş ve derin nefes alın.
- Sıcak basmaları anında kıyafetlerinizin bir kısmını çıkarın.
Vajinal Kuruluk
Vajinal kuruluk için ilişki sırasında su bazlı kayganlaştırıcıları kullanabilirsiniz. Aynı zamanda birkaç günde bir vajinal nemlendirici kremleri de tercih edebilirsiniz. Çok ciddi bir kuruluk problemi yaşıyorsanız doktorunuz farklı bir ilaç yazabilir.
Cinsel ilişki konusunda isteksizliğiniz varsa o zaman doktora görünmeniz gerekir.
Uyku Sorunları ve Ruh Hâli Değişimleri
Uyku problemlerini önlemek için şunları deneyebilirsiniz;
- Öğleden sonra çok fazla yemek yemekten, sigara, kahve tüketmekten ve kafein almaktan kaçının.
- Gün boyunca uykuya dalmaktan kaçının.
- Yatmadan önce egzersiz yapmaktan veya alkol almaktan kaçının.
- Yatmadan önce ılık süt veya ılık kafeinsiz çay için.
- Karanlık, sessiz ve serin bir odada uyuyun.
- Sıcak basmalarını kontrol ederek uyku kalitenizi artırmaya çalışın.
Stresi azaltmak, doğru beslenmek ve fiziksel olarak aktif kalmak ruh halindeki değişimlere ve uyku problemlerine yardımcı olabilir. Doktorunuz ruh hali değişimlerinize yardımcı olmak için ilaç da verebilir.
Menopoz belirtilerini yönetmek ve depresyon veya astım gibi aynı belirtilere neden olabilecek diğer koşulları ekarte etmek için doktorunuzla konuşmalısınız. Menopozlu kadınlar için bir destek grubuna katılmak da yararlıdır, böylece endişelerinizi ve sorunlarınızı paylaşmak için güvenli bir yeriniz olur.
Ek Menopoz Tedavileri
Menopoz belirtilerini tedavi etmek için doktorunuz menopozal hormon tedavisi verebilir. Bu hormon tedavisi kanama dahil bir çok menopoz belirtisini ortadan kaldırabilir;
- Sıcak basmaları
- Gece terlemeleri
- Uyku problemleri
- Sinirlilik
- Vajinal kuruluk
Menopozal hormon tedavisi ayrıca kemik erimesini yavaşlatmaya yardımcı olabilir ve ruh hali değişimlerini, hafif depresif belirtileri azaltır. Hormon tedavisinin yan etkileri şunlardır;
- Vajinal kanama
- Şişkinlik
- Göğüsler şişme veya hassasiyet
- Baş ağrısı
- Ruh hali değişiklikleri
- Mide bulantısı
Araştırmalar, hormon tedavisi alan kadınlarda kalp krizi, felç ve pıhtı oluşması riski olduğunu göstermektedir. Doğum kontrol hapları yanında diğer doğum kontrol yöntemleri kullanan kadınlar için de riskler aynıdır. Bununla birlikte hormon tedavisi alan kadınların yaşları daha ileri olduğu için riskler de artar.
Pek çok kadın, kanser gibi önceden atlatılan hastalıklar nedeniyle veya başka ilaçlar kullandıkları için hormon tedavisi alamaz.
Ek araştırmalar, meme kanseri riskinin beş yıl veya daha uzun süreli hormon tedavisi (yalnızca östrojen değil progestojenli östrojen) alımıyla artabileceğini göstermiştir. Çeşitli sebeplerle rahmi alınan kadınlar sadece östrojen tedavisi alırlar. Hormon tedavisine başlamadan önce detaylı bilgi almak için doktorunuza başvurmalısınız.
Ayrıca hayıt tohumu tüketimi gibi bitkisel alternatiflerden de yararlanabilirsiniz.
