Türkiye’de geniş kitleleri ilgilendiren miras hukukunda en sık karşılaşılan sorunların başında kardeşler arasında yaşanan anlaşmazlıklar ve yüksek işlem maliyetleri geliyor. Özellikle tarım arazileri ve aile apartmanlarının yaygın olduğu Adana gibi şehirlerde, mirasın devrine ilişkin işlemler uzun yıllar sonuçlanamayabiliyor.
Oysa birçok kişinin noter onayı zorunlu sandığı miras paylaşımı için, gerçekte daha pratik ve düşük maliyetli bir yol da mevcut.
Noter Şartı Kalktı mı? İşin Aslı "Rıza-i Taksim"
Mevcut yasal düzenlemelere göre; miras kalan bir gayrimenkulün kardeşler arasında paylaştırılması için notere gidip yüksek "Düzenleme Şeklinde Sözleşme" ücreti ödemek zorunda değilsiniz.
Eğer tüm mirasçılar (kardeşler) paylaşım konusunda kendi aralarında anlaşıyorsa; Tapu Sicil Müdürlüğü'ne hep birlikte giderek (veya e-Devlet/WebTapu üzerinden yetki vererek) "Rıza-i Taksim Sözleşmesi" (Anlaşmalı Paylaşım) düzenleyebilirler.
Bu işlem için noter onayı aranmaz. Tapu memuru huzurunda imzalanan bu sözleşme, resmi senet yerine geçer ve tapu devri gerçekleşir. Böylece vatandaşlar, binlerce liralık noter masrafından kurtulmuş olur.
Anlaşamayanlar İçin "Mahkeme" Artık Son Çare
Yeni dönemdeki en önemli değişiklik ise miras paylaşımında yaşanan anlaşmazlıklarda ortaya çıkıyor. Önceki uygulamada, kardeşlerden birinin satış talebinde bulunması durumunda doğrudan “İzale-i Şüyu” yani ortaklığın giderilmesi davası açılabiliyordu.
Yargı reformuyla birlikte bu süreç değişti ve söz konusu davalar için “zorunlu arabuluculuk” uygulaması hayata geçirildi. Buna göre, taraflar mahkemeye başvurmadan önce arabulucuya gitmek zorunda kalıyor. Adalet Bakanlığı’nın paylaştığı verilere göre ise mirasla ilgili pek çok uyuşmazlık artık dava aşamasına geçmeden, arabuluculuk sürecinde daha kısa sürede çözüme kavuşuyor.
3. Kişiye Satışta "Şufa Hakkı" Tuzağına Dikkat!
Hisseli tapu sahiplerinin en çok dikkat etmesi gereken konu ise hissenin "Yabancıya" satışı. Hukukçular, kardeşlerden birinin, diğer kardeşlere haber vermeden hissesini bir başkasına satması durumunda "Şufa (Ön Alım) Hakkı" davasıyla satışın iptal edilebileceği uyarısında bulunuyor.
Yani, miras kalan bir tarladaki payınızı, diğer kardeşinize sormadan üçüncü bir şahsa satarsanız; kardeşiniz mahkemeye başvurup "O parayı ben veriyorum, tapuyu ben alacağım" diyerek tapuyu geri alabilir.
Adana Çiftçisi İçin Kritik Uyarı: Boş Tarlalar Kiralanacak
Mirasçılar anlaşamadığı için 2 yıl boyunca boş bırakılan tarım arazileri için Tarım ve Orman Bakanlığı'nın yeni yönetmeliği de 2025'te devrede. Kardeşler "Sen ekeceksin, ben ekeceğim" kavgası yapıp tarlayı boş bırakırsa; devlet o tarlayı bölgedeki başka bir çiftçiye kiralayacak ve kira bedelini mirasçıların banka hesabına yatıracak.
Uzmanlar, hak kaybı yaşamamak ve mülkiyet sorunlarını çözmek için mirasçıların bir an önce "İntikal" işlemlerini yapmalarını ve Rıza-i Taksim yolunu kullanmalarını öneriyor.
