Ancak, birçok faydası olmasına karşın, bazı zararları olabileceği de tartışılmaktadır.
Kimileri çok fazla whey protein tozu tüketmenin böbreklere ve karaciğere zarar vereceğini, osteoporoza neden olabileceğini öne sürmektedir.
Bu makalede bilimsel araştırmaların verilerine dayanarak, whey protein tozunun güvenli olup olmadığını ve muhtemel yan etkilerini tartışacağız.
Whey Protein Tozu Nedir?
Whey protein tozu oldukça popüler bir gıda takviyesidir.
Whey proteini, yani sütün peynir üretimi sırasında süzülerek ayrılan sıvı kısmından üretilir. Daha sonra filtreden geçirilir, püskürtme yöntemiyle kurutulur ve toza dönüştürülür.
Üç ana türü vardır:
Konsantre: %70-80’i proteindir, en sık kullanılan whey proteini türü budur. Diğerlerine göre daha fazla laktoz, yağ ve mineral içerir.
İzolat: %90 ya da daha fazla protein içerir, konsantre whey proteinine göre daha rafinedir, daha az laktoz ve yağ içerir; ama onun kadar mineral içermez.
Hidrolizat: Bu türün sindirilmesi daha kolaydır, bu nedenle vücudunuz bu tür proteini daha hızlı emer.
Whey proteinini genelde sporcular, fitness meraklıları ve kaslarını geliştirmek ya da kilo vermek isteyenler kullanır.
Araştırmalar, bu ürünlerin egzersizden sonra başlayan kas ağrılarının iyileşmesini, kas gelişimini ve kuvvet artışını desteklediğini ortaya koymaktadır. Ayrıca tokluk hissi verdikleri ve metabolizmayı hızlandırdıkları için kilo vermenize de yardımcı olabilirler.
Whey proteini tam bir protein kaynağıdır; yani tüm temel amino asitleri içerir. Vücutlarımız temel amino asitler denen bu amino asitleri kendi kendine üretemez. Dolayısıyla bunları yeterli miktarlarda besinlerimizden almamız gerekir.
Whey proteinini suya ya da herhangi bir içeceğe karıştırarak kullanabilirsiniz.
Bu faydalarına karşın bazı insanlar bu ürünleri tüketmenin güvenli olup olmadığını sorgulamaktadır.
Bununla birlikte whey proteini tüketmenin çoğu insana zarar vermeyeceğini, ayrıca aldığımız protein miktarını arttırmanın kolay bir yolu olduğunu ekleyelim.
ÖZET
Whey proteini tüketmek insana genellikle zarar vermez. Kas gelişimini ve kuvvet kazanımını destekler. Ayrıca iştahı bastırarak ve metabolizmayı hızlandırarak kilo vermeyi kolaylaştırır.
Bazı Sindirim Rahatsızlıklarına Neden Olabilir
Whey proteininin yarattığı yan etkiler çoğunlukla sindirimle ilgilidir.
Bazı insanlar whey proteinini sindiremeyebilir. Bu durumda şişkinlik, gaz sancısı mide krampları ve ishal gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Bu yan etkilerin çoğu laktoz duyarlılığından kaynaklanmaktadır.
Laktoz, whey proteindeki temel karbonhidrattır. Laktoz duyarlılığı olan insanların vücutları, laktozu sindirmek için gerekli olan ve laktaz adı verilen enzimi yeterli miktarda üretemez.
Ayrıca laktoz duyarlılığı çok yaygın bir durumdur; insanların %75’i laktoza karşı duyarlıdır.
Laktoz duyarlılığınız varsa whey proteini izolatını deneyebilirsiniz.
Whey proteini izolatı daha rafine bir üründür. Konsantreden daha az yağ ve laktoz içerir. Laktoz duyarlılığı olan insanlar bu ürünü rahatlıkla kullanabilirler.
Başka bir alternatif de sütten üretilmeyen protein takviyeleridir; yani whey proteini yerine soya, bezelye, yumurta, pirinç ya da kenevir proteini kullanabilirsiniz.
ÖZET
Whey proteini laktoza karşı duyarlı olan insanlarda bazı rahatsızlıklara yol açabilir. Bu rahatsızlıkları yaşıyorsanız izolat kullanabilir ya da süt ürünü olmayan protein takviyelerini deneyebilirsiniz.
Bazı İnsanların Whey Protein Tozuna Alerjisi Olabilir
Whey proteininin hammaddesi inek sütü olduğu için, inek sütüne alerjisi olan insanların Whey proteinine de alerjisi vardır.
Ancak inek sütü alerjisi yetişkinler arasında çok sık görülen bir durum değildir. İnek sütüne alerjisi olan insanların %90’ında bu alerji 3 yaşından itibaren kendiliğinden kaybolmaktadır.
İnek sütü alerjisinin belirtileri deride kurdeşenler, kızarıklıklar, yüzde, boğazda ve dilde şişme ve burun akıntısı veya tıkanıklığı olabilir.
Bazı vakalarda inek sütü alerjisi, ölümcül bir alerjik reaksiyonla, anafilaksi ile sonuçlanır.
Tekrar edelim, inek sütü alerjisi yetişkinlerde ender rastlanan bir durumdur, ancak ciddi sonuçlar doğurabilir.
Ayrıca, whey proteine karşı verilen alerjik reaksiyon, laktoz duyarlılığı ile karıştırılmamalıdır.
Alerji, vücudun bağışıklık sisteminin belirli bir proteine karşı tepki vermesiyle meydana gelir. Öte yandan duyarlılık, bazı enzimlerin yetersizliğinden kaynaklanır ve bağışıklık sistemiyle ilgisi yoktur.
İnek sütü proteinine alerjiniz varsa, süt ürünü olmayan protein takviyelerini, yani soya, bezelye, yumurta, pirinç ya da kenevir proteinlerini kullanabilirsiniz.
İnek sütü alerjisi ile laktoz duyarlılığını ayırt edemiyorsanız, doktorunuza danışın.
ÖZET
İnek sütüne alerjisi olanların whey proteinine de alerjisi olabilir. Bununla birlikte, inek sütü alerjisi yetişkinlerde pek sık görülmez.
Kabızlığa ya da Yetersiz Beslenmeye Yol Açabilir Mi?
Kabızlık, whey proteininin normal bir yan etkisi değildir.
Bazı insanlarda laktoz duyarlılığı, bağırsak hareketini yavaşlatarak kabızlığa da yol açabilir.
Diğer yandan, kabızlık genellikle meyve ve sebze yerine whey proteini tüketen insanlarda görülür.
Meyve ve sebzeler mükemmel bir lif kaynağıdır. Lif, bağırsak hareketini düzenler ve dışkının oluşumunu kolaylaştırır.
Whey proteininin kabız olmanıza neden olduğundan şüpheleniyorsanız yeterli miktarda meyve sebze yediğinizden emin olun ya da çözülebilir lif takviyelerini kullanmayı deneyin.
İşlenmemiş gıdalar yerine whey proteini tüketmenin başka bir zararı da besin yetersizliğine yol açmasıdır.
İşlenmemiş gıdalar, özellikle de meyve ve sebzeler, besin değeri yüksek yiyeceklerdir; sağlıklı olmak için ihtiyaç duyduğumuz mineralleri içeririler.
Bu nedenle whey proteini kullanırken dengeli beslenmeyi ihmal etmememiz gerekir.
ÖZET
Meyve ve sebze yemeyip whey proteini tüketirseniz kabızlık ya da besin yetersizliği yaşayabilirsiniz. Dengeli beslenmek bu sorunların önüne geçecektir.
Whey Proteini Böbreklerinize Zarar Verir Mi?
Bir öğünde yüksek miktarda protein yemek, böbreklerinizdeki basıncı yükseltip normalden daha yüksek miktarda kan süzmelerine yol açabilir.
Ne ki bu, yüksek miktarda protein tüketmenin böbreklere zarar verdiği anlamına gelmez.
Aslında araştırmalar bunun vücudumuzun verdiği normal bir tepki olduğunu, endişe verici bir şey olmadığını göstermektedir. Fazla protein tüketmenin böbreklere zarar verdiğini gösteren hiç bir kanıt yoktur.
Örneğin proteinin böbrekler üzerindeki etkilerinin ölçüldüğü toplam 74 araştırmanın verilerini yaniden inceleyen büyük ve detaylı bir çalışma, sağlıklı insanların protein alımını kısmaları için herhangi bir neden olmadığı sonucuna varmıştır.
Bununla birlikte, böbrekleri hasta olanların fazla protein tüketmeleri zararlıdır.
Araştırmalar, yüksek miktarda protein tüketen böbrek hastalarının böbreklerinin zarar gördüğünü göstermektedir.
Eğer böbreklerinizde herhangi bir sorun varsa whey proteini tüketmeden önce mutlaka doktorunuza danışın.
ÖZET
Fazla protein tüketmenin böbreklere zarar verdiğini gösteren hiç bir kanıt yoktur. Ancak böbrek hatalarının whey proteini tüketmeden önce mutlaka bir doktora danışmaları gerekir.
Karaciğerinize Zarar Verir Mi?
Fazla protein tüketmenin karaciğere zarar verdiğini gösteren bir kanıt yoktur.
Aslında karaciğer kendi kendini onarmak ve yağları lipoproteinlere dönüştürmek için proteine ihtiyaç duyar. Lipoproteinler karaciğerdeki yağların plazmada taşınmasında işlev gören moleküllerdir.
11 obez kadın üzerinde gerçekleştirilen bir araştırmada katılımcılara günde 60gram whey proteini verilmiş ve 4 hafta sonunda karaciğer yağlarında yaklaşık %21 azalma olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca kan trigliseritlerinde yaklaşık %15 ve kolesterolda %7 azalma kaydedilmiştir.
Bir vakada whey proteini tükettikten sonra 27 yaşındaki bir adamın karaciğerinin zarar gördüğü bildirilmiştir.
Ne var ki söz konusu adamın whey proteininin yanı sıra birçok başka gıda takviyesi aldığı da bilinmektedir. Ayrıca doktorlar, adamın karaciğerine zarar verecek kadar steroid kullanıp kullanmadığından da emin değildir.
Binlerce insanın herhangi bir karaciğer hasarı görmeksizin whey proteini kullandığı düşünülürse, whey proteininin karaciğere zarar verdiğini söyleyebilmek için bu münferit vakanın yeterli kanıt oluşturmadığı söylenebilir.
Öte yandan yüksek miktarda protein tüketmenin siroz hastaları için zararlı olduğunu vurgulamak gerekir.
Karaciğer, protein metabolizması sonucu ortaya çıkan amonyak gibi zararlı maddelerin vücuttan atılmasını, yani vücudun detoksifikasyonunu sağlar.
Siroz hastalarının karaciğerleri, fonksiyonlarını yerine getiremez. Bu nedenle yüksek miktarda protein tüketmeleri kandaki amonyak seviyesinin yükselmesiyle sonuçlanabilir; bu da beyne zarar verir.
Karaciğerinizi etkileyen herhangi bir hastalığınız varsa, whey proteini almadan önce mutlaka doktorunuza danışmanız gerekir.
ÖZET
Fazla protein tüketmenin sağlıklı insanlarda karaciğere zarar verdiğini gösteren bir kanıt yoktur. Ne var ki karaciğerleri bozuk olan insanlar whey proteini almadan önce mutlaka bir doktora danışmalıdır.
Whey Proteini Osteoporoza Neden Olur Mu?
Protein tüketimiyle kemik sağlığı arasındaki ilişki, tartışmalara neden olan bir konudur.
Fazla protein tüketmenin kemiklerden kalsiyum kaybına neden olacağı bunun da osteoporoz riskini arttıracağı öne sürülmektedir.
Bu düşünce, yüksek miktarda protein almanın idrarı daha asidik hale getirdiğini gösteren eski araştırmalara dayanır.
Bunun sonucunda vücut tepki verir ve kemiklerden kalsiyum çekerek asidik etkileri dengelemeye çalışır.
Gelgelelim daha yeni araştırmalar, vücudun bağırsaktan kalsiyum emilimini arttırarak kemiklerdeki kalsiyum eksikliğinin etkilerini dengelediğini göstermektedir.
36 çalışmanın verilerini analiz eden araştırmacılar, çok fazla protein yemenin kemik sağlığını olumsuz etkilediğini gösteren bir tek kanız bile bulamamışlardır.
Bilakis, daha fazla protein yemenin kemiklere iyi geldiği donucuna varmışlardır.
Buna ek olarak birçok araştırma, osteoporoz geliştirme riski taşıyan yaşlı insanların daha fazla protein tüketerek kemik sağlıklarını koruyabileceğini göstermektedir.
ÖZET
Whey proteinini osteoporoza yol açtığına dair hiçbir kanıt yoktur. Tam tersine, protein tüketmek bu hastalığı önlenmesine yardımcı olur.
Ne kadar alınmalı?
Whey proteini tüketmenin genellikle bir zararı yoktur, bir çok insan herhamgi bir yan etki olmaksızın bu ürünleri kullanmaktadır.
Genelde günlük 25-50 gram arasında bir doz önerilmektedir. Ancak, etiketteki kullanım talimatlarına uymanız tavsiye edilir.
Özellikle beslenme rejiminizde proteine bolca yer ayırıyorsanız, bundan fazla kullanmanın bir faydası olmayacaktır.
Whey proteini aldıktan sonra Şişkinlik, kramp, ishal gibi bir yan etki tecrübe ederseniz, izolat kullanmayı deneyin.
Başak bir alternatif, soya, bezelye, yumurta, pirinç ya da kenevir proteinleri gibi sütten üretilmemiş protein takviyelerini kullanmaktır.
ÖZET
Genelde tavsiye edilen günlük doz, 25-50 gram arasındadır. Sindirim güçlüğü çekiyorsanız izolat ya da süt ürünü olmayan protein tozlarını kullanmayı deneyin.
Sonuç
Whey proteini tüketmek belirttiğimiz gibi güvenlidir ve çoğu insanda yan etki göstermez.
Bununla birlikte, laktoz duyarlılığı olanlarda bazı sindirim problemlerine yol açabilir ya da inek sütüne alerjisi olan insanların bu ürünlere de alerjisi olabilir.
Herhangi bir yan etki yaşarsanız, izolat ya da süt ürünü olmayan protein tozlarını deneyin.
Bu nadir yan etkilere rağmen whey proteini piyasadaki en iyi gıda takviyelerinden biridir. Birçok ve çeşitli araştırma kuvvet kazanımını, kas gelişimini desteklediğini ve zayıflamayı kolaylaştırdığını göstermektedir.
