İdrar yolu enfeksiyonu (İYE)

İdrar yolu enfeksiyonu (İYE) üriner sisteminizin, böbrekler, üreterler, mesane ve idrar yolu gibi herhangi bir yerindeki enfeksiyondur. Çoğu enfeksiyonlar alt idrar yolunu, mesaneyi ve üretrayı içerir.

Kadınlarda erkeklere göre İYE geliştirme riski daha fazladır. Mesane ile sınırlı enfeksiyon ağrılı ve rahatsız edici olabilir. Ancak İYE böbreklere yayılırsa ciddi sonuçlar ortaya çıkabilir.

Antibiyotikler İYE için tipik bir tedavidir. Ama ilk etapta İYE olma şansınızı azaltmak için adımlar atabilirsiniz.

Belirtileri

İdrar yolu enfeksiyonları her zaman bulgu ve semptomlara neden olmaz fakat oldukları zaman şunlar görülebilir:

• Güçlü, ısrarlı idrar çıkarma dürtüsü
• İdrar çıkarırken yanma hissi
• Küçük miktarlarda sık idrar çıkarma
• Bulanık görünen idrar
• Kanlı idrar işareti olan kırmızı, parlak kırmızı veya kola renginde görünen idrar
• İdrarın güçlü bir kokuya sahip olması
• Kadınlarda pelvis ağrısı
• Erkeklerde rektal ağrı

İdrar yolu enfeksiyonları daha yaşlı yetişkinlerde gözden kaçabilir ve diğer durumlarla karıştırılabilir.

İdrar yolu enfeksiyonu tipleri İYE’nin her bir tipi enfeksiyonun idrar yolunuzun hangi bölümünde oluştuğuna bağlı olarak, daha özel bulgu ve semptomları doğurabilir.

Ne zaman doktora gitmelisiniz Eğer İYE’nin bulgu veya semptomlarını görüyorsanız doktorunuzu arayınız.

Nedenleri

İdrar yolu enfeksiyonları tipik olarak bakterinin idrar yolunuza üretradan girdiğinde ve mesanede üremeye başladığında oluşur. İdrar yolunun bu tarz mikroskobik işgalcilerden uzak tutulacak üzere tasarlanmasına rağmen, bu savunma bazen başarısız olabilir. Bu olduğunda, bakteri ele geçirebilir ve tam bir idrar yolu enfeksiyonuna dönüşebilir.

En yaygın İYE’ler genel olarak kadınlar görülür ve mesane ve üretrayı etkiler.

• Mesane enfeksiyonu (Sistit). Bu tip İYE genellikle, gastrointestinal kanalda bulunan Escherichia coli (E. coli) bakterisinden kaynaklanır. Cinsel ilişki sistite neden olabilir fakat bu hastalığa sahip olmak için cinsel olarak aktif olmak gerekli değildir. Bütün kadınlar anatomileri yüzünden, özellikle üretradan anüse olan mesafenin ve mesaneye olan üretra açıklığının kısa olması nedeniyle, sistit riski taşırlar.
• Üretra enfeksiyonu (üretrit). Bu tip İYE, GI bakterisinin anüsten üretraya yayılması ile oluşur. Aynı zamanda, kadın üretrası vajinaya yakındır. Herpes, belsoğukluğu ve klamidya gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar da üretrite neden olabilir.

• Tedavi ve ilaçar

  Doktorlar tipik olarak idrar yolları enfeksiyonları tedavisi için antibiyotik kullanırlar. Hangi ilaçların ne kadar süre için kullanılacağı sağlık durumunuza ve idrarınızda bulunan bakteri tipine göre değişecektir.

  Basit enfeksiyon Basit İYE’ler için kullanılan yaygın ilaçlar şunları içerir:

• Sulfamethoxazole-trimethoprim
• Amoksisilin
• Nitrofurantoin
• Ampisilin
• Ciprofloksazin
• Levofloksazin

Genellikle, semptomlar birkaç günlük tedavi sonrası kaybolur. Fakat bir hafta veya daha fazla bir süre için antibiyotiklere devam etmek durumunda olabilirsiniz. Doktorunuz tarafından enfeksiyonun tamamen gittiğinden emin olmak için, size reçete edilen antibiyotikleri bitene kadar kullanınız.

• Sağlıklıyken oluşan basit İYE durumunda, doktorunuz, 1-3 gün arası antibiyotik kullanımı gibi daha kısa bir tedavi önerebilir. Fakat bu tedavinin enfeksiyonu tedavi edip etmeyeceği belirli semptomlarınıza ve tıbbi geçmişinize göre değişir.

  Doktorunuz aynı zamanda, mesanenizi ve üretranızı uyuşturan bir ağrı kesiciyi (analjezik), idrara çıkarken oluşan yanma hissine karşı verebilir. İdrar yolu analjeziklerinin yaygın bir yan etkisi turuncu veya kırmızı olan rengi bozulmuş idrardır.

  Sık oluşan enfeksiyonlar Eğer sık İYE’ler yaşıyorsanız, doktorunuz belli tedavi tavsiyeleri yapabilir. Bunlar:

• Daha uzu antibiyotik tedavileri veya idrar yolu semptomlarınızın başında kısa antibiyotik tedavisi
• Enfeksiyonu kontrol etmek için, idrar örneğinize bir çubuk batırdığınız evde yapılan idrar testi.
• Eğer enfeksiyonunuz cinsel aktiviteye bağlıysa, cinsel ilişki sonrası alınan tek doz antibiyotik
• Menopoz sonrası için 
• İYE riskini en aza indirmek için vajinal östrojen terapisi

Şiddetli enfeksiyon Şiddetli bir İYE için, hastanede damardan alınan antibiyotik tedavisine ihtiyaç duyabilirsiniz.

Yaşam tarzı ve evde bakım

İdrar yolu enfeksiyonlar acılı olabilir fakat rahatsızlığınızı, antibiyotikler etki edene kadar azaltmak için bazı adımlar atabilirsiniz. Şu adımları takip ediniz:

• İdrarınızı seyreltmek ve bakterilerin atılmasına yardımcı olmak için bol su için.
• Mesanenizi tahriş edecek içeceklerden kaçının. Enfeksiyon temizlenene kadar kahve, alkol ve narenciye suyu ve kafein içeren alkolsüz içeceklerden uzak durun. Bunlar mesanenizi tahriş edebilir ve sık ve acil idrar çıkma ihtiyacınızı arttırabilir.
• Bir ısıtma pedi kullanın. Ilık fakat sıcak olmayan ısıtma pedini, mesane basıncı ve rahatsızlığını en aza indirmek için karnınıza koyun.

Korunma

Aşağıdaki adımlar idrar yolu enfeksiyonu riskinizi azaltacaktır:

• Başta su olmak üzere, bolca sıvı tüketin. Su içmek, idrarınızı seyreltir ve bir enfeksiyon başlamadan önce bakterilerin vücuttan atılmasına yarayan daha sık idrara çıkmanızı sağlar.
• Önden arkaya doğru silin. Küçük ve büyük tuvalete çıktıktan sonra böyle yapmak, bakterilerin anal bölgeden vajinal bölgeye ve üretraya ulaşmasını engeller.
• Cinsel ilişkiden sonra mesanenizi boşaltın. Aynı zamanda, bakterilerin atılması için bir bardak su içiniz.
• Potansiyel zarar taşıyan kadın ürünlerinden uzak durun. Deodorant sprey veya duş jelleri, pudralar gibi diğer kadın ürünleri, cinsel bölgede ve üretrada tahrişe neden olabilir.