Bu nedenle, kollarınızdan ya da bacaklarınızdan biri romatizmadan etkilenirse aynı şekilde diğer kol ya da bacaktaki eklem de etkilenecektir. Bu belirti, doktorların iltihaplı eklem romatizmasını diğer romatizma çeşitlerinden ayırmasını sağlar.

İltihaplı romatizma erken teşhis edildiğinde tedaviler oldukça iyi sonuçlar verir. Bu nedenle belirtileri iyi takip etmek ve geç kalmadan doktora gitmek önemlidir. İltihaplı romatizma çeşitlerinden tedavisine, diyetlerine ve ilaçlarına kadar iltihaplı eklem romatizması hakkında bilmek istediğiniz her şeyi bu makalede bulabilirsiniz.

İltihaplı Romatizma Belirtileri

İltihaplı eklem romatizması, eklemlerde iltihaplanma ve ağrı belirtileri ile kendini gösteren uzun süreli veya kronik bir hastalıktır. Bu belirtiler atak dönemlerinde ortaya çıkar. Diğer zamanlar ise remisyon olarak bilinir, bu dönem belirtilerin tamamen durduğu dönemlerdir.

İltihaplı eklem romatizmasının belirtileri şunlardır;

• Eklemlerde şişme
• Eklemlerde sertleşme
• Eklem fonksiyon kaybı

Bu belirtiler hafif ya da şiddetli olabilir. Gelip geçici bile olsa eklem romatizmasının belirtileri göz ardı edilmemelidir. İltihaplı eklem romatizmasının erken belirtilerini takip etmek daha iyi bir tedavi almanızı sağlar.

İltihaplı Romatizma (Romatoid artrit) Nasıl Teşhis Edilir?

Iltihaplı romatizmanın teşhisi biraz zor olabilir. Klinik bulguları doğrulamak için doktorunuzun bir çok test sonucuna aynı anda bakması gerekecektir.

İlk önce doktorunuz belirtilerinizi ve tıbbi geçmişinizi soracaktır. Ayrıca, eklemlerinizi fiziksel olarak inceleyecektir. Fiziksel muayenede eklemlerde kızarıklık, şişlik olup olmadığına bakılır. Kas kuvveti test edilir, hassasiyet olup olmadığına bakılır. Sıcaklık ve aşırı hassasiyet olup olmadığı kontrol edilir.

Iltihaplı Romatizma Hangi Bölüm Bakar?

Yukarıda belirtilen testler yapıldıktan sonra doktorunuz sizin iltihaplı romatizma hastası olduğunuzu düşünüyorsa sizi romatolog ismi verilen uzmana yönlendirir. Romatoloji bölümü hastanelerde iç hastalıkları bölümünün alt birimi olarak yer alır.

Iltihaplı romatizmaya kesin tanı koymak için tek bir test yeterli değildir. Kan tahlilleri ile kanınızda antikorlar olup olmadığına bakılır. Vücutta iltihap olduğu zaman kanda yükselen değerler vardır, testlerde bunlar kontrol edilir. Kan testleri tanıyı kesinleştirmeye yardımcı olabilir.

Doktorunuz, ultrasonografi, röntgen muayenesi ve manyetik rezonans görüntüleme (MR) gibi görüntüleme testleri de isteyebilir. Bu görüntüleme testleri sonucunda sadece romatizma değil varsa romatizmanın eklemlere ne kadar zarar verdiği de tespit edilir. Iltihaplı eklem romatizması olan hastaların organlarının ne durumda olduğunun değerlendirilmesi de oldukça önemlidir.

İltihaplı Romatizma Testleri Nelerdir?

Doktorunuzun romatizmanızı teşhis etmek için isteyebileceği kan testlerinden bazıları şunlardır;

Romatoid faktör testi: Bu kan testi romatoid faktör adı verilen bir proteini kontrol eder. Yüksek düzeyde romatoid faktör otoimmün hastalıklarla, özellikle iltihaplı romatizma ile ilişkilidir.

Anticitrullinated protein antikor testi (anti-CCP): Bu testte iltihaplı romatizma ile ilişkili antikora bakılır. Test sonucunda kanında bu antikor çıkan kişiler genelde romatizma hastasıdır. Ancak tüm iltihaplı romatizma hastalarının kanında bu antikor pozitif çıkmayabilir.

Antinükleer antikor testi: Bu test, antikor üretip üretmediğini görmek için bağışıklık sisteminizi test eder. Vücut, iltihaplı romatizma dahil birçok farklı hastalığa yanıt olarak antikor üretebilir.

Eritrosit sedimantasyon hızı: Bu test vücudunuzdaki iltihaplanma derecesinin belirlenmesine yardımcı olur. Sonuçlarda vücunuzda iltihaplanma olup olmadığı anlaşılır, iltihap varsa nedeni anlaşılmaz.

C-reaktif protein testi: Vücudunuzun herhangi bir yerinde ciddi bir enfeksiyon veya ciddi bir iltihaplanma, karaciğerinizi C-reaktif protein yapması için tetikleyebilir. Bu maddenin kanda yüksek seviyede bulunması iltihaplı romatizma ile ilgili olabilir.

İltihaplı Romatizma (Romatoid artrit) Tedavisi Var mı?

İltihaplı romatizmayı tamamen iyileştiren bir tedavi yoktur, ancak belirtilerini azaltıp hayatınızı kolaylaştıracak bir çok tedavi vardır.  İltihaplı eklem romatizması tedavileri ağrıları azaltma ve vücuttaki iltihaplanmayı önlemeye yöneliktir. Vücuttaki iltihabı azaltmak ayrıca eklem ve organ hasarını de önlemeye yardımcı olur.

İltihaplı romatizma tedavisinde çeşitli ilaç ve yöntemler kullanılır, bunlardan bazıları;

• Alternatif tıp ilaçları ve doğal destekler
• Özel beslenme
• Özel egzersiz türleri

Size özel tedavi yöntemini doktorunuz belirleyecektir. Bir çok insan doğru tedavi yöntemleri sayesinde iltihaplı romatizma ile aktif bir yaşam sürebilmektedir.

İltihaplı Romatizma İlaçları

Iltihaplı romatizma için birçok ilaç türü vardır. Bu ilaçların bazıları romatizma ağrısını ve iltihabını azaltmaya yardımcı olur. Bazıları ise atak dönemlerini azaltmaya ve RA’nın eklemlerinize verdiği hasarı sınırlamaya yardımcı olur.

Aşağıdaki iltihaplı romatizma ilaçları ataklar sırasında ağrı ve iltihabı azaltmaya yardımcı olur:

• Steroid olmayan anti-enflamatuar (iltihap önleyici) ilaçlar (NSAID’ler)
• Kortikosteroidler
• Asetaminofen

Aşağıdaki iltihaplı romatizma ilaçları, hastalığın oluşturabileceği hasarı engellemek için kullanılır;

Hastalık değiştirici antiromatik ilaçlar (DMARD): DMARD, vücudunuzun bağışıklık sistemi tepkisini bloke eder. Bu da iltihaplı romatizmanın ilerlemesini yavaşlatır.

Biyolojik: Bu yeni nesil DMARD’lar, vücudunuzun tüm bağışıklık sistemi tepkisini engellemek yerine iltihaplanmalara yönelik hedefli bir yanıt sağlar. Daha geleneksel DMARD’larla tedaviye cevap vermeyen insanlar için etkili bir tedavi olabilir.

Janus kinaz (JAK) inhibitörleri: Bunlar, belirli immün yanıtları bloke eden yeni bir DMARD alt kategorisidir.  Bu ilaçlar, DMARDA’lar ve biyolojik ürünlerin iltihaplanmaya etki etmediği durumlarda eklemlerin zarar görmemesi için kullanılabilecek ilaçlardır.

İltihaplı Romatizma (Romatoid artrit) İçin Evde Yapabilecekleriniz

Kendi kendine evde uygulanabilen bazı yöntemler iltihaplı romatizma hastalarının yaşam kalitesini yükseltir.

Egzersiz Yapın

Fazla yormayan egzersizler eklemlerinizdeki hareket aralığının iyileştirilmesine ve hareketliliğinizin artmasına yardımcı olabilir. Egzersiz, eklemlerinizden gelen baskının bir kısmını hafifletmeye yardımcı olabilecek kasları da güçlendirebilir. Ayrıca, kuvveti ve esnekliği yeniden kazanmanıza yardımcı olacak yoga benzeri egzersizleri deneyebilirsiniz.

Yeterince Dinlenin

İltihaplı romatizmanın atak dönemlerinde daha fazla dinlenmeye ihtiyaç duyabilirsiniz. Aynı şekilde belirtiler kaybolduğunda daha hareketli olabilirsiniz. Yeterince uyumak,  yanı sıra, iltihap ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olacaktır.

Isı veya Soğuk Kompres Uygulayın

Buz paketleri, iltihap ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir. Kas spazmlarına karşı da etkili olabilirler. Sıcak duşlar ve sıcak kompresler gibi sıcak uygulamalarındansa soğuk tercih edebilirsiniz. Bu tedaviler kaslardaki sertliği azaltmaya da yardımcı olabilir.  da ağrılara iyi gelmektedir.

Yardımcı Aletler Kullanın

Bacaklarınızı ve eklemlerinizi sabit tutan sabitleyicileri kullanabilirsiniz. Bunlar iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir. Aynı zamanda romatizmanın atak dönemlerinde baston ya da koltuk değnekleri kullanabilirsiniz. Banyoda ise oturaklar ya da banyo sandalyeleri kullanmayı düşünebilirsiniz.

İltihaplı Romatizmaya İyi Gelen Yiyecekler

Doktorunuz veya diyetisyeniniz, romatizmanın etkilerini azaltmak için iltihap önleyici bir diyet önerebilir. Bu diyette bol bol omega-3 yağ asidi içeren yiyecekler bulunur.

• Omega-3 yağ asitleri yüksek gıdalar şunlardır;
• Somon, ton balığı, ringa balığı ve uskumru gibi yağlı balıklar
• Keten tohumu
• Ceviz

A, C ve E vitaminleri ve selenyum gibi  da iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olabilir. İçerisinde bol miktarda  olan yiyecekler şunlardır;

• Yaban mersini, kızılcık, goji meyveleri ve çilek gibi meyveler
• Bitter çikolata
• Ispanak
• Fasulye
• Pikan cevizi
• Enginar

Flavonoid içeren besinler de vücuttaki iltihaplanmayı önleyebilir. Romatizmaya iyi gelen diğer yiyecekler şunlardır;

• Soya peyniri ve miso gibi soya ürünleri
• Çilek
• Brokoli
• Üzüm

İltihaplı Romatizmaya İyi Gelmeyen Yiyecekler Nelerdir?

Uzak durmanız yiyecekler de en az tüketmeniz yiyecekler kadar önemlidir. Tedavisi sürecinde iltihaplı romatizmaya iyi gelmeyen yiyeceklerden uzak durulmalıdır.  Bu yiyeceklerin başında işlenmiş karbonhidratlar ve doymuş trans yağları içeren yiyecekler gelir. İltihap önleyici bir diyet uygulamak ve romatizmaya iyi gelmeyen yiyeceklerden uzak durmak iltihaplı romatizmanın belirtilerini azaltmaya yardımcı olur.

Çok fazla lif almak da önemlidir, çünkü bazı araştırmacılara göre lif, C-reaktif protein seviyelerinde bir düşüş olarak görülen iltihap oluşturucu tepkilerin azaltılmasına yardımcı olabilir. Tam tahıllı yiyecekleri, taze sebzeleri ve başta çilek olmak üzere taze meyveleri tüketin.

İltihaplı Romatizma Çeşitleri

Birkaç farklı iltihaplı romatizma çeşidi vardır. Sizin romatizmanızın hangi tür olduğunu bilmek doktorunuza tedavi sırasında yardımcı olur.

Seropozitif İltihaplı Romatizma: Romatoid faktör kan testi sonucunuz pozitif çıkarsa seropozitif romatizmanız var demektir. Bu da bağışıklık sisteminizin eklemlerinize saldırmasına neden olan antikorlarınız olduğu anlamına gelir.

Seronegatif İltihaplı Romatizma: Bu romatizma bağışıklık sisteminin bozuk olmasından kaynaklanır. Mikrop olmadığı halde vücutta ve eklemlerde iltihaplanma meydana gelir. Sonuç olarak da romatizma belirtileri görülür.

JIA (jüvenil idiyopatik artrit): Jüvenil idiyopatik artrit, 17 yaşından küçük hastalarda ortaya çıkan bir romatizma türüdür. Bu durum daha genç romatoid artrit olarak biliniyordu. Belirtiler diğer iltihaplı romatizma çeşitleri  aynıdır, ancak bu hastalıkta gözlerde iltihap ve fiziksel gelişim sorunları da ortaya çıkabilir.

Seropozitif İltihaplı Romatizma (romatoid artrit): En yaygın iltihaplı romatizma türüdür. Genetik olarak diğer aile bireylerinde de görülebilir. Diğer romatizma türlerinden daha ciddi belirtileri olabilir. Seropozitif İltihaplı Romatizma belirtileri şunlardır;

• Sabahları eklemlerde 30 dakika ve daha uzun süre katılık
• Çoklu eklemlerde şişme ve ağrı
• Simetrik eklemlerde şişmesi ve ağrı
• Nodüller
• Ateş
• Yorgunluk
• Kilo kaybı

İltihaplı romatizmada sadece eklemler iltihaplanmaz, bazen gözlerde, damarlarda,böbreklerde, akciğerlerde, kalpte, tükürük bezlerinde, ciltte ve ana damarlarda iltihap görülebilir.

İltihaplı Romatizma Neden Olur?

İltihaplı romatizmanın nedeni bilinmemektedir. Bununla birlikte, bazı faktörlerin iltihaplı romarizma riskini arttırmada ya da başlangıcını tetiklemede rolü olduğu görülmektedir. Iltihaplı romatizma riskini artıran faktörler şunlardır:

• Kadın olmak
• Ailede iltihaplı romatizması olan birinin olması

İltihaplı romatizmanın başlangıcını tetikleyen faktörler şunlardır;

• Diş ve diş eti hastalıklarına neden olan bazı bakteri türlerine maruz kalma,
• Öpücük hastalığına neden olan Epstein-Barr virüsü ile benzer enfeksiyonlara maruz kalma,
• Kemiklerde ve eklemlerde kırılma, çıkma ya da hasar gibi travma ve yaralanmaların olması,
• Sigara içmek

İltihaplı Romatizmanın Ellere Etkisi

İltihaplı romatizma ellerde, günün sonunda hafif bir yanma hissi olarak başlayabilir. Sonrasında ellerinizi kullanamayacağınız hale getiren bir acı yaşayabilirsiniz. Bu acı tedavi edilmezse oldukça şiddetli bir hale gelebilir. Ayrıca ellerinizde şişme, kızarıklık ve sertlik ile sıcaklık da hissedebilirsiniz. El eklemlerinizdeki kıkırdaklar aşındığında ellerinizde şekil bozuklukları da meydana gelebilir. Eklemlerde ciddi bozulmalar meydana geldiğinde ise parmaklarda ve büyük eklemlerda taşlaşma hissi de duyabilirsiniz.

Hastalık ilerledikçe, bileklerde ve ellerin eklem yerlerinde sıvı dolu keseler oluşur veya sinovyal kistler gelişebilir. Bu kistler çeşitli kalıcı hasarlara neden olabilir. Ayrıca etkilenen eklemlerde kemik mahmuzları denilen topuzlar da oluşabilir. Zamanla, kemik mahmuzları ellerinizi kullanmanızı zorlaştırabilir.

Ellerinizde iltihaplı romatizma varsa ellerinizi kullanmaya devam edebilmeniz için, doktorunuz çeşitli egzersizler önerir. Bu egzersizler diğer tedavilerle birlikte iltihabın azaltılmasına ve hastalığın ilerlemesinin durdurulmasına yardımcı olabilir.

İltihaplı Eklem Romatizması Görünür Etkileri

İltihaplı romatizma özellikle hastalık ilerledikçe,  tedavi edilmiyorsa özellikle ellerde ve ayaklarda kendini gösterir.  Parmakların, bileklerin, dizlerin, bileklerin ve ayak parmaklarının şişmesi yaygındır. Ayak bağlarının hasar görmesi ve ayaklarda şişlik iltihaplı romatizması hastası birinin yürümesini zorlaştırabilir.

İltihaplı romatizma tedavisi göremiyorsanız, ellerde ve ayaklarda ciddi deformasyonlar gelişebilir. Ellerin ve parmakların deformasyonları kavisli, pençe benzeri bir görünüme neden olabilir. Ayak parmaklarınız pençe benzeri bir görünüme bürünebilir, bazen yukarı doğru bükülebilir ve bazen ayak topuğunun altına kıvrılabilir. Ayrıca ayaklarınız üzerinde ve çevresinde çeşitli çıkıntılar, nasırlar ve topakçıklar oluşabilir.

Romatoid nodüller adı verilen bu topaklar, vücudun herhangi bir yerinde eklemlerin iltihaplandığı yerde ortaya çıkabilir. Çok küçük bir topak olabileceği gibi ceviz büyüklüğüne kadar ulaşabilir. Bu topaklar tek başına ya da küme küme de olabilirler. İltihaplı romatizmanın gözle görülür etkileri bunlardır .

İlthaplı Romatizma ve Osteoartrit (kireçlenme) Arasındaki Farklar Nelerdir?

İltihaplı eklem romatizması gibi osteoartrit de eklemleri sertleştirip hareket etmeyi zorlaştırabilir. Kireçlenme sorunu olan hastalarda da uzun süreli aktivitelerden sonra eklemlerde şişlik oluşabilir. Ancak kireçlenme, hastalarda eklem kızarıklığına ya da önemli bir iltihaplanmaya neden olmaz.

İltihaplı romatizmanın aksine kireçlenme otoimmün bir hastalık değildir. Kireçlenme, yaşlandıkça eklemlerin doğal aşınması ve yıpranması ile ilgilidir. Ciddi bir kaza, yarlanama sonucu travma ile de ortaya çıkabilir. Kireçlenme genelde yaşlılarda görülür. Bununla birlikte, tenisçiler gibi sürekli belirli eklemleri kullanan genç yetişkin sporcularda da kireçlenme görülebilir.

İltihaplı eklem romatizması otoimmün bir hastalıktır. Iltihaplı romatizmada oluşan eklem hasarı aşırı yıpranma nedeniyle değil vücudun kendi kendine saldırması sonucu ortaya çıkar.

İltihaplı Romatizma (Romatoid artrit) Genetik midir?

İltihaplı romatizma genetik değildir; ancak aynı ailede birden fazla hasta görülmesi oldukça yaygın. Bu durum çevresel nedenlerden, genetik nedenlerden veya her ikisinin  birleşiminden kaynkaklı olabilir. Ailenizde iltihaplı romatizma hastası olan ya da geçirmiş biri varsa, eklemlerinizde herhangi bir travma olmaksızın ağrı, şişme ya da tutukluk varsa hemen doktora başvurun.

Ailenizde eklem romatizması olması hastalığa yakalanma riskinizi artırır. Aynı şekilde erken teşhis ve başarılı bir tedavi konusunda da etkili olabilir.

SONUÇ

Iltihaplı romatizma şu anda tedavisi olmayan kronik bir hastalıktır. Bununla birlikte çoğu iltihaplı romatizma hastasının sürekli hastalık belirtileri yaşamadığı bilinmektedir. Atak dönemleri olduğu gibi romatizmanın belirti göstermediği dönemler de vardır. Hastalığın seyri kişiden kişiye değişir ve belirtiler hafif veya şiddetli olabilir.

Iltihaplı romatizma belirtileri uzun süre ortadan kalkabilir ancak neden olduğu eklem problemleri zaman içerisinde kötüleşir. Bu nedenle erken teşhis ve tedavi, eklemlerde hasar oluşmasını önlemek için çok önemlidir. Eklem romatizması belirtilerinden herhangi birine sahipseniz ya da bu konuda endişeleriniz varsa zaman kaybetmeden hastaneye başvurunuz.