Osmanlı Devlet’inde harem denilince akla padişahların zevki sefa sürdüğü, gönül eğlendirdiği bir yer gibi geliyor. Tabi bu düşüncelerin ortaya çıkmasının en önemli nedenlerinin başında maalesef diziler geliyor.
Gerçektende Harem böyle mi!
Her türlü entrikaların çevrildiği, şehevi duyguların ön planda olduğu, fantezilerin yaşandığı, han gibi giren çıkanın belli olmadığı, padişahların sanki hiç işleri güçleri yokmuş gibi gönül eğlendirdiği bir yer mi? Haremi Hümayun nereden gelmektedir?
Osmanlı Devletinde saray 3 bölüme ayrılırdı.
1- Birun: Sarayın dış bölümü
2- Enderun: Sarayın iç bölümü ve aynı zamanda devlet adamı yetiştirmek için açılmış saray okulu
3- Harem-i Hümayun
Harem (Harem-i Hümayun) korunan, mukaddes ve haram olan yer anlamına gelir. Ev, konak ve saraylarda genellikle iç avluya bakacak bir şekilde planlanan, hane kadınlarının yabancı erkeklerle karşılaşmadan günlük hayatlarını sürdürdükleri kısımdır. Aynı zamanda İslamiyet’in hicap (utanma) anlayışının bu bölümlere, hane kadınlarıyla belirli bir kan bağı dışında kalan erkeklerin (namahrem) girişini yasaklamasından kaynaklanır.
Birinci olarak Harem, Padişahın özel hayatının geçtiği, eş ve çocuklarının yaşadığı bir yerdir. Padişaha ait olan ve özel hayatının geçtiği bir yerin herkesçe görülmesi zaten mümkün değil. Yani, bir insan hele hele bir padişah kendi özel hayatını, kız çocuklarını, eşini, yatak odasını herkese gösterir mi? Bu yüzden Harem bölümüne padişah dışında mahrem bir erkeğin girmesi mümkün değildir. Fakat dizilerde bakıyorsunuz sanki Han gibi giren çıkanın haddi hesabı yok.
İkinci olarak burası kadınların ve cariye dediğimiz savaş esiri veya görevli olarak yetiştirmek üzere alınan kadınların yetiştirildiği bir okuldur. Nasıl ki Osmanlı devlet adamı yetiştirmek için sarayın içinde En- derun adı verilen ve sadece erkek öğrencilerin alındı-ğı bir okul açmıştır. Bu okul günümüzün Siyasal Bilim-ler Fakültesi gibi o zamanın Sadrazamı (başbakanı), defterdarı (Maliye bakanı), nişancı (yazı işleri) yetişti-ren mükemmel bir okuldu. Aynı şekilde harem de kadınlar için açılmış saray görevlilerini ve yardımcılarını yetiştiren disiplinin, kıdem anlayışının olduğu bir okuldur.
Üçüncü olarak Padişahlar 2. Beyazıd’a kadar diğer Türk beylerinin kızları ile evleniyorlardı. Fatih Sultan Mehmed ile birlikte tam teşkilatlı bir yapıya kavuşunca Haremden yetişen cariyeler arasından seçme-ye başlamışlardır. Padişahlar bu cariyeler arasında en güzel olanı seçerdi çünkü ondan doğacak çocuk doğal olarak padişah olacaktı. Yani padişahın da çirkin birisi olmasını kimse istemez. Dizlerde anlatıldığı gibi padişah istediği kişi ile istediği kadar beraber olmak gibi saçma sapan bir durum olmaz. Bu kişiler İslam’ı en güzel bilen ve yaşayan kişilerdi. İslam’da yeri olmayan bir saçmalığı kabul etmeleri mümkün olmaz. (Cariye meselesi İslam fıkhında yeri olan bir meseledir çok ayrıntıya girmeye gerek yok anlamak biraz zor olur.) Padişah yine dizilerde gösterildiği gibi bilmem kaç tane eşi olan kişiler değildir. Zaten bütün cariyeler evlenmesi veya beraber olması da dini olarak zaten olmaz.
Dördüncü olarak burada yetiştirilen ve terbiye eğitiminden geçilen kadınlar, Enderun’da yetiştirilen ve devlet adamı olacak olan erkeklerle evlendirilirdi. Çünkü devlet işleri gizlidir. Bu devlet adamları ile evlenecek kadınlarda önemlidir. Devlet işlerinin ifşa edilmemesi gerekir. Ecdat bırakın devlet işlerini kişinin evlenecek hanımlarını dahi düşünmüştür.
Son olarak Harem-i Hümayun Ecdat’ın mükemmel teşkilatlarından birisidir. Anlatıldığının aksine mahremiyetin uygulandığı, burada bulunan kadın ve cariyelerin dansöz kılık ve kıyafetleriyle dolaşmayan, şehzadelerin, kerimelerin, dadıların hizmetçilerin, valide sultanların yaşadığı bilinenin aksine yüksek avlu duvarlarıyla çevrili, kapısında “Allah’ım bize de hayırlı kapılar aç” yazısı ile karşılayan, esas saray kısmında ayrı mükemmel bir eğitim yuvasıdır.
