SGK'nın mali dengesinin bozulmasının birinci nedeni olarak EYT'nin çıkması olarak görülüyor. Bazı şehirlerde emekli sayısının çalışan sayısını geçtiği biliniyor. SGK sisteminin kusursuz işlemesi için bir emekliye 3 ya da 4 çalışan olması gerekirken Türkiye'de bu durum 1,5 çalışan olmaya başladı.
Sistemde yaşanan bu aksaklıklar, SGK’nın mali dengesinin bozulmasına yol açtı. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Başkanı Raci Kaya, vergi paketinin ele alındığı TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda milletvekillerine konuyla ilgili bilgi verdi.
"55 Yaşta Ölüyorduk Ama Şimdi..."
Kaya, sağlık sisteminin ve refah artışına dikkat çekerek yaşam süresinin Avrupa Birliği (AB) düzeyine yaklaştığını kaydetti. Kaya, yaşam süresinin uzamasına vurgu yaparak SGK'nın mali sıkıntılarını şu sözlerle açıkladı: “SGK’ya ödenen primlerin ortalama süresi 20 yıl. Almanya’da bu süre 45 yıl. AB ortalaması 40 yıl. Eskiden ‘mezarda emeklilik’ deniyordu çünkü 50-55 yaşta ölüyorduk. Bugün 78 yıl ortalamaya gelmişiz. EYT ile birlikte 2023 yılından beri emekli sayımız 3 milyon arttı. Benim şu anda sistemi sürdürebilmem için istihdama adam girmesi lazım. Ama 10 yıl içerisinde 10 milyon insan istihdama girecek derken, nüfusumuz yaşlanıyor ve emekli sayımız daha hızlı artıyor. Prim ödeme yıl sayısı ortalama 20 yıl, emekli olma yaşı 48. AB’de emekli olma yaşı 65”
İşverenin Prim Yükü
İşverenin prim yükünün de yüksek olduğuna değinen Kaya, “OECD ülkelerinde ortalama yük yüzde 22, bizde yüzde 22,75. Yüzde 5 destek uygulayınca bu oran 17,5’a düşüyor ama Avrupa ve ABD’de zaten bu düzeyde” dedi.
Kaya’nın açıklamaları komisyonda muhalefetin tepkisini çekti. CHP’li Tahsin Ocaklı, “Almanya’da işçi bir saatte 12-13 euro kazanıyor, 15 euroya 1 kilo et alabiliyor. Biz aynı eti almak için 1,5 gün çalışıyoruz. Mukayese edecekseniz bunu yapın” sözleriyle yanıt verdi.
