Bunun gibi belirtilar sübjektif olarak kabul edilir, bu da testlerle belirlenemediği veya ölçülemediği anlamına gelir. Belirtilerinin sübjektif olduğu ve net bilinen bir nedeni olmadığı için Fibromiyalji sıklıkla başka bir hastalık olarak yanlış teşhis edilir.
Bu hastalığa yönelik tekrarlanabilir, nesnel testlerin olmayışı, bazı doktorlarda hastalığı tamamen sorgulayan bir rol oynamaktadır. Tıbbi çevrelerde artık eskisinden daha yaygın olarak kabul görmesine rağmen, bazı doktorlar ve araştırmacılar fibromiyaljiyi gerçek bir durum olarak görmemektedir. Mayo Clinic’e göre bu, acı verici belirtileri kabul etmedeki mücadeleden kaynaklanan depresyon riskinizi arttırabilir.
Araştırmacılar fibromiyaljiyi anlamaya daha yakın oldukları için durumu çevreleyen belirtiler yok oluyor. Geçmişte, pek çok doktor, insanların bu saptanamayan ağrıyı reçeteli ağrı kesici ilaç almak için bir bahane olarak kullanabileceğinden endişe ediyordu. Doktorlar şimdi bu durumun tedavisinde ve yönetiminde yaşam tarzı değişikliklerinin ilaçlardan daha iyi olabileceğini araştırıyorlar.
Doktorlar bu tanıyı kabul etmeye başladıkça, tıbbi toplumun fibromiyaljiyi tedavi etmenin etkili yollarını araştırması daha olasıdır.
Fibromiyalji Belirtileri Nelerdir?
Fibromiyalji genellikle tetikleyici noktalar veya hassas noktalar olarak adlandırılan hassasiyet alanları ile ilişkilidir. Bunlar vücudunuzda hafif basıncın bile ağrıya neden olabileceği yerlerdir.
Günümüzde, bu noktalar fibromiyaljiyi teşhis etmek için nadiren kullanılmaktadır. Bunun yerine, doktorların olası teşhis listelerini daraltmanın bir yolu olarak kullanılabilirler. Doktorlar, bir nedeni belirlemelerine yardımcı olmak için diğer tutarlı belirtilerin –ve muhtemelen bazı tıbbi testlerin – bir kombinasyonunu kullanırlar.
Bu tetik noktalarının neden olduğu ağrı, vücudunuzun birçok bölgesini etkileyen sürekli bir hafif ağrı olarak da tanımlanabilir. Bu acıyı en az 3 ay boyunca yaşamanız durumunda, doktorlar bunu Fibromiyalji belirtisi olarak kabul edebilir.
Bu bozukluğu olan insanlar şunları da yaşayabilir:
- Yorgunluk
- Uyku problemi
- Dinlenmiş hissetmeden uzun süre uyumak
- Bağ ağrısı
- Depresyon
- Anksiyete
- Odaklanamama veya dikkat vermede zorluk
- Alt karın bölgesinde ağrı veya hafif ağrı
Belirtiler beyin ve sinirlerin normal ağrı sinyallerine yanlış yorumlayıp aşırı tepki vermesi sonucu da olabilir. Bu, beyindeki kimyasal bir dengesizlikten kaynaklanıyor olabilir.
Fibromiyalji Noktaları Nelerdir?
Bir kişide bilinen 18 tetikleme noktasının en az 11’inde yaygın ağrı ve hassasiyet varsa, ona Fibromiyalji teşhisi konulurdu. Doktorlar bu noktalardan kaçının acı çektiğini görmek için üzerlerine sıkıca bastırarak bakarlardı.
Ortak tetikleme noktaları şunları içerir:
- Başın arkası
- Omuz üstleri
- Üst göğüs
- Kalçalar
- Dizler
- Dış dirsekler
Tetikleyici noktalar artık Fibromiyalji tanısının odağı değildir. Bunun yerine doktorlar, üç aydan fazla bir süredir yaygın bir ağrı bildirirseniz ve ağrıyı açıklayabilecek teşhis edilebilir bir tıbbi durumunuz yoksa, teşhis koyabiliyorlar.
Fibromiyalji Neden Olur?
Tıp araştırmacıları ve doktorlar fibromiyaljiye neyin yol açtığını bilmiyor. Ancak, onlarca yıl süren araştırmalar sayesinde, beraber çalışmak için birlikte çalışabilecek faktörleri anlamaya yakınlar
Bu faktörler şunları içerir:
- Enfeksiyonlar: Önceki hastalıklar fibromiyaljiyi etkileyebilir veya durumun belirtilerini kötüleştirebilir.
- Genetik: Fibromiyalji sıklıkla ailelerde görülür. Bu durumda bir aileniz varsa, onu geliştirme riskiniz daha yüksektir. Araştırmacılar, bazı genetik mutasyonların bu durumda bir rol oynayabileceğini düşünüyor. Bu genler henüz tanımlanmadı.
- Travma: Fiziksel veya duygusal travma yaşayan insanlarda Fibromiyalji gelişebilir. Durum travma sonrası stres bozukluğu ile ilişkilendirilmiştir.
- Stres: Travma gibi, stres te vücudun aylarca ve yıllar boyunca uğraştığı uzun süreli etkiler yaratabilir. Stres, fibromiyaljiye katkıda bulunabilecek hormonal bozukluklarla ilişkilendirilmiştir.
Doktorlar aynı zamanda insanların durumla ilişkili kronik yaygın ağrıları yaşamalarına neden olan faktörleri tam olarak anlamamaktadır. Bazı teoriler beynin ağrı eşiğini düşürdüğünü gösteriyor. Bir zamanlar acı veren bir şey zaman içinde çok acı verici hale gelir.
Bir başka teori ise, vücuttaki sinirlerin ve reseptörlerin uyarılmaya daha duyarlı hale geldiğini göstermektedir. Bu, ağrı sinyallerine aşırı tepki verebilecekleri ve gereksiz ya da abartılı acılara neden olabilecekleri anlamına gelir.
Fibromiyalji İçin Risk Faktörleri Nelerdir?
Nedenler net olmasa da, Fibromiyalji alevlenmeleri stres, fiziksel travma veya grip gibi alakasız bir sistematik bir hastalığın sonucu olabilir. Beyin ve sinir sisteminin normal ağrı sinyallerini yanlış yorumlayabileceğine veya aşırı tepki gösterebileceğine inanılıyor. Bu yanlış yorum, beynin kimyasındaki dengesizlikten kaynaklanıyor olabilir.
Fibromiyalji için diğer risk faktörleri şunlardır:
- Cinsiyet: NIAMS’a göre, kadınlar tüm Fibromiyalji vakalarının %80 ila 90’ını oluşturuyor. Bunun nedeni bilinmemektedir.
- Aile Geçmişi: Eğer aile geçmişinizde bu durum varsa, gelişme için daha büyük risk altında olabilirsiniz.
- Hastalık: Fibromiyalji bir artrit şekli olmasa da, lupus veya romatoid artrit gibi romatizmal bir hastalığa sahip olmak da riskinizi arttırabilir.
Fibromiyalji Testi ve Tedavisi
Güncellenen rehberler, 3 ay veya daha uzun süredir devam eden yaygın bir ağrı yaşamanız durumunda teşhis yapılmasını önerir. Bu aynı zamanda başka herhangi bir koşulla ilişkili olarak tanımlanabilen bir nedeni olmayan ağrıyı da içerir.
Fibromiyaljiyi tespit edebilen bir laboratuvar testi yoktur. Bunun yerine, kan testi kronik ağrıya neden olabilecek diğer potansiyel nedenleri ekarte etmek için kullanılabilir.
Fibromiyalji İlaçları Nelerdir?
Fibromiyalji tedavisinin amacı ağrıyı yönetmek ve yaşam kalitesini arttırmaktır. Bu genellikle iki yönlü bir öz bakım ve ilaç yaklaşımıyla gerçekleştirilir.
Fibromiyalji için yaygın ilaçlar şunlardır:
- Ağrı Kesiciler: doktorunuz ibuprofen (Advil) veya asetaminofen (Tylenol) gibi reçetesiz satılan ağrı kesiciler önerebilir. Tramadol (Ultram) gibi reçete versiyonları, aşırı durumlarda da kullanılabilir. Yan etki ve bağımlılık riskini azaltmak için az kullanılırlar.
- Antidepresanlar: Duloxetin (Cymbalta) ve milnacipran (Savella) gibi antidepresanlar, bazen fibromiyalji ile ilişkili anksiyete veya depresyonu tedavi etmek için kullanılır. Bu ilaçlar ayrıca uyku kalitesini arttırmaya yardımcı olabilir.
- Antiseizasyon İlaçları: Gabapentin (Neurontin) epilepsiyi tedavi etmek için tasarlanmıştır, ancak fibromiyaljili kişilerde belirtileri azaltmaya yardımcı olabilir. ABD Gıda ve İlaç İdaresi ayrıca fibromiyalji tedavisi için pregabalini (Lyrica) onayladı.
Fibromiyalji Bitkisel Tedavi
İlaç tedavisine ek olarak, kişisel bakım planı fibromiyalji belirtileriyle başa çıkmanıza yardımcı olabilir. Yaşam tarzı değişiklikler ve fibromiyalji için alternatif çözümler, kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlarken ağrıyı da azaltabilir. Bu alternatif tedavilerin çoğu stresi azaltmaya ve ağrıyı azaltmaya odaklanır. En çok tek başına ya da genel tıbbi tedavilerle birlikte kullanabilirsiniz.
Fibromiyalji için alternatif tedavilerin çoğunun tam olarak araştırılmadığına dikkat etmek önemlidir. Bugüne kadar yapılan araştırmalar etkinliklerini desteklememektedir. Alternatif tedavi ile elde edilen başarı raporlarının çoğu anekdottur.
Bu tedaviler şunları içerir:
- Fizik tedavi
- Akupunktur
- Meditasyon
- Yoga
- Düzenli egzersiz
- Geceleri yeterli uyumak
- Masaj terapisi
- Dengeli ve sağlıklı bir diyet
Terapi, bu rahatsızlıkla sıklıkla ilişkili belirtileri ve depresyonu tetikleyen stresi potansiyel olarak azaltabilir. Grup terapisi genellikle en uygun fiyatlı seçenektir ve aynı sorunları yaşayan başka insanlarla tanışma fırsatı sunar. Bire bir yardım tercih ederseniz, bireysel terapi de mevcuttur. Doktorunuzdan özel tavsiyeleri isteyin.
Fibromiyalji Diyet Listesi
Fibromiyaljili insanlar için belirli bir diyet tanımlanmamıştır. Bazı insanlar bir diyet planı izleyerek ya da belirli yiyeceklerden kaçınarak kendilerini daha iyi hissettiğini bildiriyorlar, ancak araştırma kesin bir şeyi desteklemiyor.
Fibromiyalji teşhisi konduysa, genel olarak sağlıklı ve dengeli bir diyet yapmayı deneyin. Doğru beslenme, vücudunuzun sağlıklı kalmasına yardımcı olur ve sürekli olarak iyi bir enerji kaynağı sağlar. Diyetiniz dengeli değilse ve doğru şekilde yemiyorsanız, belirtileriniz kötüleşebilir.
Aklınızda bulunması gereken diyet stratejileri:
- Meyve ve sebze yiyin.
- Bolca su için.
- Etten daha fazla bitki yiyin.
- Şeker alımınızı azaltın.
- Düzenli olarak mümkün olduğu kadar egzersiz yapın.
- Kilo verin ya da sağlıklı bir kiloyu koruyun.
Bazı yiyeceklerin belirtilerinizi kötüleştirdiğini ya da belirli bir yiyeceği sık yedikten sonra kendinizi daha kötü hissettiğinizi öğrenebilirsiniz. Bu durumda, ne yediğinizi ve yemekten sonra nasıl hissettiğinizi izleyebileceğiniz bir yemek günlüğü oluşturmak iyi bir fikirdir.
Bu yiyecek günlüğünüzü doktorunuza sunun. İkiniz, belirtilerinizi kötüleştiren yiyecekleri tanımlamak için birlikte çalışabilirsiniz. Bu yiyeceklerden kaçınmak iyi bir fikir olabilir. Ancak araştırmaların fibromiyalji belirtilerini daha da kötüleştirmesi muhtemel yiyecekleri tanımlamadığını unutmayın.
Fibromiyalji Tedavi Var mı?
Fibromiyalji için bir tedavi yoktur. Bunun yerine, tedavi belirtilerinizi azaltmaya ve yaşam kalitenizi arttırmaya odaklanır. Bu genellikle ilaçlar, kişisel bakım stratejileri ve yaşam tarzı değişiklikleri ile gerçekleştirilir.
Ayrıca, destek ve rehberlik şartı ile başkalarını da aramak isteyebilirsiniz. Birçok hastane ve toplum sağlığı merkezi, grup terapisi dersleri sunar. Bu gruplar, insanlar ve aileleri arasında bağlantı kurmak için harika bir yoldur. Üyelerine kaynaklar paylaşmaları ve yolculuklarında birbirlerine rehberlik etmeleri için yardım sağlar.
Bir tedavi bulmak için araştırmacıların insanların bu durumu geliştirmelerine neden olanı anlamaları gerekir. Bu belirsizliğini koruyor. Araştırmalar fibromiyalji gelişimine katkıda bulunabilecek 3 alan belirlemiştir: genetik, hastalık ve travma. Genetik ve yaşam tarzı risk faktörlerinin bir karışımı da bir kişinin durumu geliştirmesine neden olabilir.
Fibromiyalji, engellilik listesi için başvuran kişilerin en sık karşılaşılan durumlarından biridir. Fibromiyaljiniz varsa engellilik ödenekleri almak mümkündür, ancak bu işlem biraz zaman alabilir.
Fibromiyalji nedeniyle engellilik yararları için hak kazanmak için yapmanız gerekenler:
- Teşhis Olun: Doktorlarınız, belirtilerinizi açıklayabilecek her olası durumu test etmiş ve elemiştir.
- Şiddetli ağrı yaşama: Belirtiler zayıflatıyor. Günlük görevleri yerine getirememenize sebep olurlar.
- Uzun süredir belirtileri yaşamak: Bu durum en az bir yıl boyunca hayatınızı etkiledi.
- Normal bir yaşam sürememiş olmak: Belirtilerinizin normal çalışma ve faaliyetlere katılmanızı önlediğine dair kanıt sağlamanız gerekir.
Engellilik başvurusu sırasında, koşulun işe dönmenize engel olduğunu göstermeniz gerekir. Ayrıca, geçmiş işlerinizden hiçbirine geri dönemediğinizi veya durumunuz nedeniyle herhangi bir iş yapamadığınızı göstermeniz gerekir. Bu nedenle, muhtemelen bütün bir iş ve istihdam geçmişinizi belirtmeniz gerekecektir.
Fibromiyalji İle İlgili İstatistikler
Fibromiyalji, yaygın ağrı, yorgunluk, uyku zorluğu ve depresyona neden olan kronik bir durumdur. Fibromiyalji tedavisi yoktur ve araştırmacılar buna neyin neden olduğunu anlamamaktadır. Tedavi, belirtileri ve yaşam tarzını hafifletebilecek ilaçlara ve belirtileri hafifletmeye yardımcı olan alternatif tedavilere odaklanır.
Bu durumla 18 yaşın üzerindeki 5 milyondan fazla Amerikalı teşhis edildi. Bu hastalığa yakalanan kişilerin yüzde 80 ila 90’ı kadındır. Erkekler ve çocuklar da hastalığa yakalanabilir. Çoğu insan orta yaşta teşhis edilir.
Fibromiyalji kroniktir. Hastalık tanısı alan çoğu kişi, yaşamlarının geri kalanında belirtilerini yaşayacaktır. Bununla birlikte, bazı insanlar acılarının ve yorgunluğunun kötü olmadığı dönemleri deneyimleyebilirler.
